เมื่อระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้น ร่างกายจะตอบสนองอย่างไร

เมื่อระดับน้ำตาลพุ่งสูง: ภารกิจกู้วิกฤตของร่างกายและผลลัพธ์ที่ตามมา

เมื่อเราบริโภคอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรต ร่างกายจะย่อยสลายอาหารเหล่านั้นเป็นน้ำตาลกลูโคส ซึ่งเป็นแหล่งพลังงานหลักของเซลล์ ระดับน้ำตาลกลูโคสในเลือดจึงเพิ่มสูงขึ้นชั่วคราว แต่ร่างกายมีกลไกอันชาญฉลาดในการควบคุมระดับน้ำตาลนี้ให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ กลไกนี้เรียกว่าระบบควบคุมน้ำตาลในเลือด ซึ่งมีตัวแสดงสำคัญคือฮอร์โมนอินซูลิน

เมื่อเซ็นเซอร์ในร่างกายตรวจพบระดับน้ำตาลกลูโคสที่สูงขึ้น ตับอ่อนจะได้รับสัญญาณให้หลั่งอินซูลินออกมา อินซูลินเปรียบเสมือนกุญแจที่จะไขประตูเซลล์ อนุญาตให้น้ำตาลกลูโคสเข้าไปใช้เป็นพลังงานภายในเซลล์ ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดลดลง กระบวนการนี้คล้ายกับการจัดการคลังสินค้าขนาดใหญ่ โดยอินซูลินทำหน้าที่เป็นผู้จัดการ ขนส่งน้ำตาลกลูโคส (สินค้า) เข้าไปเก็บไว้ในเซลล์ (คลังสินค้า) เพื่อให้พร้อมใช้งานเมื่อร่างกายต้องการพลังงาน

แต่ถ้าหากกลไกนี้ล้มเหลว ไม่ว่าจะด้วยสาเหตุใดก็ตาม เช่น การดื้อต่ออินซูลิน หรือการขาดอินซูลินอย่างในผู้ป่วยโรคเบาหวาน ระดับน้ำตาลในเลือดจะยังคงสูง และนี่คือจุดเริ่มต้นของปัญหา น้ำตาลกลูโคสส่วนเกินจะทำปฏิกิริยากับโปรตีนและไขมันในร่างกาย ก่อให้เกิดความเสียหายที่เรียกว่า ความเครียดออกซิเดทีฟ (Oxidative Stress) เสมือนไฟป่าที่ค่อยๆ ลามเผาผลาญโครงสร้างต่างๆ ของเซลล์

ความเครียดออกซิเดทีฟนี้จะส่งผลกระทบต่อเซลล์ต่างๆ ทั่วร่างกาย แต่จะรุนแรงเป็นพิเศษต่อเซลล์ที่ไวต่อความเสียหายจากน้ำตาลสูง โดยเฉพาะเซลล์ในอวัยวะสำคัญต่างๆ ได้แก่:

• ไต: ความเสียหายที่เกิดขึ้นอาจนำไปสู่ ภาวะไตวายเรื้อรัง ซึ่งต้องพึ่งพาการฟอกไตเพื่อช่วยชีวิต
• ตา: น้ำตาลในเลือดสูงทำให้เกิดความเสียหายต่อหลอดเลือดฝอยในเรตินา นำไปสู่ โรคตาจากเบาหวาน อาจถึงขั้น ตาบอด ได้
• เส้นประสาท: ความเสียหายต่อเส้นประสาททำให้เกิด โรคประสาทจากเบาหวาน ซึ่งมีอาการหลากหลาย ตั้งแต่ชาปลายมือปลายเท้า ไปจนถึงความผิดปกติของระบบทางเดินอาหารและหัวใจ

นอกจากนี้ ระดับน้ำตาลในเลือดสูงเรื้อรังยังเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคอื่นๆ เช่น โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคหลอดเลือดสมอง และ แผลหายยาก ซึ่งล้วนส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตอย่างรุนแรง

ดังนั้น การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และการตรวจสุขภาพเป็นประจำ ล้วนเป็นวิธีการป้องกันและควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้คงที่ เพื่อปกป้องร่างกายจากผลกระทบที่ร้ายแรงในระยะยาว และมีชีวิตที่มีสุขภาพดีต่อไป