Urine Gram stain ทำยังไง

การตรวจย้อมสีแกรมในปัสสาวะ: เส้นทางสู่การวินิจฉัยโรคติดเชื้อทางเดินปัสสาวะอย่างรวดเร็ว

การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ (UTI) นับเป็นปัญหาสุขภาพที่พบได้บ่อย การวินิจฉัยที่รวดเร็วและแม่นยำจึงเป็นสิ่งสำคัญในการเริ่มต้นการรักษาที่เหมาะสม หนึ่งในเครื่องมือสำคัญที่ช่วยให้แพทย์สามารถระบุชนิดของแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุของการติดเชื้อได้อย่างรวดเร็วคือ การตรวจย้อมสีแกรมในปัสสาวะ (Urine Gram stain) กระบวนการนี้ไม่เพียงแต่ช่วยยืนยันการมีอยู่ของเชื้อแบคทีเรียในปัสสาวะ แต่ยังช่วยจำแนกชนิดของแบคทีเรียเบื้องต้น แบ่งเป็นแบคทีเรียแกรมบวกและแกรมลบ ซึ่งมีผลต่อการเลือกใช้ยาปฏิชีวนะที่เหมาะสม

ขั้นตอนการตรวจย้อมสีแกรมในปัสสาวะ เริ่มต้นจากการเก็บตัวอย่างปัสสาวะอย่างถูกวิธี เพื่อป้องกันการปนเปื้อนจากเชื้อแบคทีเรียภายนอก จากนั้นจึงนำตัวอย่างปัสสาวะมาป้ายบางๆ บนสไลด์แก้วที่สะอาด ปล่อยให้แห้งในอากาศ และผ่านความร้อนเพื่อตรึงเซลล์แบคทีเรียติดกับสไลด์ ขั้นตอนนี้สำคัญมากเพื่อป้องกันไม่ให้เซลล์แบคทีเรียถูกชะล้างออกไปในระหว่างกระบวนการย้อมสี

หัวใจสำคัญของการย้อมสีแกรม คือ การใช้ชุดน้ำยา färbning ที่ประกอบด้วย สีคริสตัลไวโอเลต, สารละลายไอโอดีน, สารละลายแอลกอฮอล์ และสีซาฟรานิน สีคริสตัลไวโอเลตจะเข้าไปย้อมติดผนังเซลล์ของแบคทีเรียทุกชนิด สารละลายไอโอดีนจะทำหน้าที่เป็น mordant ช่วยให้สีคริสตัลไวโอเลตจับกับผนังเซลล์ได้แน่นขึ้น สารละลายแอลกอฮอล์จะชะล้างสีออกจากแบคทีเรียแกรมลบ เนื่องจากมีผนังเซลล์ที่บางกว่า ส่วนแบคทีเรียแกรมบวกจะยังคงติดสีคริสตัลไวโอเลตไว้ สุดท้าย สีซาฟรานินจะย้อมแบคทีเรียแกรมลบที่ถูกชะล้างสีออกไปแล้ว ให้เป็นสีชมพูหรือแดง

ภายใต้กล้องจุลทรรศน์ แบคทีเรียแกรมบวกจะปรากฏเป็นสีม่วงเข้ม ส่วนแบคทีเรียแกรมลบจะปรากฏเป็นสีชมพูหรือแดง ข้อมูลนี้ช่วยให้แพทย์สามารถคาดการณ์ชนิดของแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุของการติดเชื้อได้ เช่น หากพบแบคทีเรียแกรมลบรูปแท่ง อาจบ่งชี้ถึงการติดเชื้ออีโคไล ซึ่งเป็นสาเหตุที่พบบ่อยของ UTI และสามารถเลือกใช้ยาปฏิชีวนะที่เหมาะสมในการรักษาได้ทันท่วงที

แม้ว่าการย้อมสีแกรมจะเป็นเครื่องมือที่มีประโยชน์ในการวินิจฉัยเบื้องต้น แต่ไม่ได้ให้ข้อมูลที่ครอบคลุมทั้งหมด ผลการตรวจย้อมสีแกรมควรใช้ประกอบกับอาการของผู้ป่วย และอาจต้องใช้การตรวจเพิ่มเติม เช่น การเพาะเชื้อปัสสาวะ เพื่อยืนยันชนิดของแบคทีเรียและความไวต่อยาปฏิชีวนะ เพื่อให้ได้แผนการรักษาที่เหมาะสมและมีประสิทธิภาพสูงสุด