ลูกหนูขึ้นเกิดจากอะไร

“ลูกหนูขึ้น”: เจาะลึกอาการปวดและปมกล้ามเนื้อที่ไม่ได้มีแค่การฉีกขาด

คำว่า “ลูกหนูขึ้น” เป็นคำที่คนไทยคุ้นเคยกันดีเมื่อพูดถึงอาการปวดกล้ามเนื้อบริเวณน่อง หรือบางครั้งอาจรวมถึงบริเวณต้นขาด้านหลัง อาการนี้มักมาพร้อมกับความรู้สึกตึงและเจ็บปวดที่กล้ามเนื้อ จนทำให้เกิดปมกล้ามเนื้อที่มองเห็นและสัมผัสได้ ซึ่งลักษณะที่ปรากฏนี้เอง ทำให้หลายคนเปรียบเทียบกับ “ลูกหนู” ที่โปนขึ้นมา

แม้ว่าความเข้าใจเบื้องต้นเกี่ยวกับ “ลูกหนูขึ้น” มักจะเชื่อมโยงกับการฉีกขาดของเอ็นหรือกล้ามเนื้อจากการออกกำลังกายมากเกินไป หรือการเคลื่อนไหวที่ผิดจังหวะ จนทำให้กล้ามเนื้อหดเกร็งเป็นก้อน แต่แท้จริงแล้วสาเหตุของอาการนี้มีความซับซ้อนกว่านั้น และอาจไม่ได้เกิดจากการฉีกขาดของเนื้อเยื่อเสมอไป

สาเหตุที่ซับซ้อนกว่าแค่การฉีกขาด

ถึงแม้ว่าการฉีกขาดของกล้ามเนื้อ (Muscle Strain) จะเป็นหนึ่งในสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการปวดและปมกล้ามเนื้อที่มองเห็นได้ แต่ก็มีปัจจัยอื่นๆ ที่อาจมีส่วนทำให้เกิดอาการ “ลูกหนูขึ้น” ได้เช่นกัน:

• การใช้งานกล้ามเนื้อซ้ำๆ (Overuse): การทำกิจกรรมเดิมๆ ซ้ำๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งกิจกรรมที่ต้องใช้กล้ามเนื้อน่องอย่างต่อเนื่อง เช่น การวิ่งระยะไกล การกระโดด หรือการยืนเป็นเวลานาน อาจทำให้กล้ามเนื้อเกิดความเมื่อยล้าและหดเกร็ง จนกลายเป็นปมกล้ามเนื้อได้
• ภาวะขาดน้ำ (Dehydration): น้ำเป็นองค์ประกอบสำคัญในการทำงานของกล้ามเนื้อ เมื่อร่างกายขาดน้ำ กล้ามเนื้อจะทำงานได้ไม่เต็มที่ และมีแนวโน้มที่จะหดเกร็งได้ง่ายขึ้น
• ความไม่สมดุลของเกลือแร่ (Electrolyte Imbalance): เกลือแร่ต่างๆ เช่น โพแทสเซียม แคลเซียม และแมกนีเซียม มีบทบาทสำคัญในการควบคุมการหดและคลายตัวของกล้ามเนื้อ ความไม่สมดุลของเกลือแร่เหล่านี้อาจส่งผลให้กล้ามเนื้อเกิดการหดเกร็ง
• การขาดการอบอุ่นร่างกายและยืดเหยียด (Lack of Warm-up and Stretching): การไม่อบอุ่นร่างกายก่อนออกกำลังกาย หรือการละเลยการยืดเหยียดกล้ามเนื้อหลังออกกำลังกาย จะทำให้กล้ามเนื้อไม่พร้อมสำหรับการใช้งาน และเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดอาการ “ลูกหนูขึ้น”
• ท่าทางที่ไม่ถูกต้อง (Poor Posture): การนั่งหรือยืนในท่าที่ไม่ถูกต้องเป็นเวลานาน อาจทำให้กล้ามเนื้อบางส่วนต้องทำงานหนักเกินไป และเกิดอาการตึงและหดเกร็งได้
• ความเครียด (Stress): ความเครียดสามารถส่งผลต่อร่างกายได้หลายทาง รวมถึงทำให้กล้ามเนื้อตึงเครียดและหดเกร็ง

การรักษาและการป้องกัน

การรักษาอาการ “ลูกหนูขึ้น” จะแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับสาเหตุและความรุนแรงของอาการ โดยทั่วไปแล้วการพักผ่อน การประคบเย็นหรือประคบร้อน การยืดเหยียดกล้ามเนื้อเบาๆ และการนวด จะช่วยบรรเทาอาการปวดและความตึงของกล้ามเนื้อได้ ในกรณีที่อาการรุนแรง อาจจำเป็นต้องปรึกษาแพทย์หรือนักกายภาพบำบัดเพื่อรับการรักษาที่เหมาะสม

สำหรับการป้องกันอาการ “ลูกหนูขึ้น” สามารถทำได้โดยการ:

• อบอุ่นร่างกายและยืดเหยียดกล้ามเนื้อก่อนและหลังออกกำลังกาย
• ดื่มน้ำให้เพียงพอตลอดวัน
• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์และสมดุล เพื่อให้ร่างกายได้รับเกลือแร่อย่างเพียงพอ
• พักผ่อนให้เพียงพอ
• หลีกเลี่ยงการใช้งานกล้ามเนื้อซ้ำๆ เป็นเวลานาน
• ปรับปรุงท่าทางให้ถูกต้อง
• จัดการกับความเครียดอย่างเหมาะสม

สรุป

อาการ “ลูกหนูขึ้น” เป็นอาการที่เกิดได้จากหลายสาเหตุ ไม่ได้จำกัดอยู่แค่การฉีกขาดของกล้ามเนื้อเท่านั้น การทำความเข้าใจถึงสาเหตุที่แท้จริง และการดูแลร่างกายอย่างถูกวิธี จะช่วยให้คุณสามารถป้องกันและจัดการกับอาการนี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ หากอาการปวดรุนแรง หรือไม่ดีขึ้นหลังจากการดูแลเบื้องต้น ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสมต่อไป