Is boter schadelijk voor het hart?

Boter: Zwarte Piet of misverstaan slachtoffer voor je hart?

Jarenlang gold boter als een boosdoener voor het hart. Verzadigde vetten, de belangrijkste component in boter, werden in verband gebracht met een verhoogd cholesterolgehalte en daarmee een grotere kans op hart- en vaatziekten. Maar de wetenschap staat niet stil, en recent onderzoek schetst een genuanceerder beeld van de relatie tussen boter, verzadigde vetten en hartgezondheid.

Is boter dan nu plotseling gezond? Zo eenvoudig is het niet. De focus is verschoven van simpelweg de aanwezigheid van verzadigd vet naar de bron van dit vet. De dogma’s van vroeger, die alle verzadigde vetten over één kam scheerden, blijken niet langer houdbaar.

Het verzadigde vet-paradigma op de schop

Waar vroeger boter, rood vlees en kokosolie samen werden gebundeld als ‘slecht’, tonen nieuwe studies aan dat de herkomst van het verzadigde vet essentieel is. Zo is er steeds meer bewijs dat verzadigde vetten uit bewerkt rood vlees wel degelijk een negatieve impact kunnen hebben op de hartgezondheid. De associatie met een verhoogd risico op hartproblemen is hier sterker en meer consistent.

Maar verrassend genoeg laten studies ook zien dat verzadigde vetten uit bijvoorbeeld vette vis, yoghurt en kaas juist een beschermend effect kunnen hebben. De precieze mechanismen hierachter zijn nog niet volledig ontrafeld, maar factoren zoals de aanwezigheid van andere voedingsstoffen (zoals omega-3 vetzuren in vis of calcium en probiotica in yoghurt) spelen vermoedelijk een belangrijke rol.

De nuance is belangrijk: het gaat om het totale voedingspatroon

Het is dus te kort door de bocht om boter simpelweg af te schrijven als ‘slecht’ voor je hart. De impact van boter op je gezondheid hangt af van verschillende factoren:

• Hoeveel boter eet je? Matiging is, zoals met de meeste dingen, de sleutel.
• Wat eet je verder? Een voedingspatroon rijk aan groenten, fruit, volkoren granen en magere eiwitten zal een positiever effect hebben dan een dieet dat grotendeels bestaat uit bewerkte voeding en suiker.
• Welke boter kies je? Grasboter bevat bijvoorbeeld meer omega-3 vetzuren dan boter van koeien die uitsluitend met graan zijn gevoerd.

Conclusie: Boter verdient een eerlijke kans

De conclusie is dat de relatie tussen boter en hartgezondheid complexer is dan lange tijd werd aangenomen. De focus ligt nu op de bron van verzadigde vetten en het totale voedingspatroon. Het is niet langer houdbaar om boter zomaar in de hoek te zetten als de grote boosdoener.

In plaats van boter volledig te vermijden, is het belangrijk om bewuste keuzes te maken en een gevarieerd, gezond voedingspatroon na te streven. Overleg met een diëtist of arts kan helpen om inzicht te krijgen in wat voor jouw persoonlijke situatie de beste keuze is. Boter is wellicht geen wondermiddel, maar het verdient ook geen onterechte veroordeling. Het is, net als veel andere voedingsmiddelen, een onderdeel van een groter geheel.