Waarom vocht vasthouden na alcohol?

De ochtend na: Waarom houdt je lichaam vocht vast na alcoholgebruik?

Een kater is zelden prettig. Hoofdpijn, misselijkheid en een algehele malaise zijn bekende verschijnselen. Maar naast deze klassieke klachten, ervaren veel mensen ook een opgezwollen gevoel, met name rond de ogen. Waarom houdt je lichaam eigenlijk vocht vast na een avondje alcohol? De verklaring is complexer dan je misschien zou denken en gaat verder dan alleen ‘uitdroging’.

Het populaire idee dat alcohol uitdroging veroorzaakt, klopt gedeeltelijk. Alcohol is namelijk een diureticum, wat betekent dat het de urineproductie stimuleert. Dit leidt tot verlies van vocht en elektrolyten, zoals natrium en kalium. Dit vochtverlies draagt bij aan het uitgedroogde gevoel en de hoofdpijn. De paradox is echter dat ondanks dit verlies van vocht, je juist ook vocht vasthoudt.

De sleutel ligt in de manier waarop alcohol het lichaam beïnvloedt op celniveau. Alcohol zorgt voor vaatverwijding. Je bloedvaten worden wijder, waardoor de bloedstroom toeneemt. Dit is de reden waarom je je vaak warm voelt na alcoholconsumptie. Echter, deze vaatverwijding is niet uniform verdeeld door het hele lichaam. Sommige gebieden, zoals het gezicht en de ogen, zijn meer gevoelig voor deze verwijding dan andere.

Deze onregelmatige vaatverwijding belemmert de efficiënte circulatie van vocht. Het vocht verspreidt zich niet gelijkmatig door het lichaam, wat leidt tot een ophoping van vocht in bepaalde gebieden. Deze vochtophoping manifesteert zich vaak als wallen rond de ogen, een gezwollen gezicht en een algemeen opgeblazen gevoel. Het lichaam heeft moeite om het vocht gelijkmatig te verdelen en te verwerken, wat resulteert in een tijdelijke vochtretentie.

Bovendien kan alcohol de productie van het antidiuretisch hormoon (ADH) verstoren. ADH reguleert de vochtbalans in het lichaam. Een verstoorde ADH-productie kan bijdragen aan zowel het verlies van vocht via de urine (door de diuretische werking van alcohol) als aan de onregelmatige vochtverdeling en -retentie.

Samenvattend: het vasthouden van vocht na alcoholgebruik is geen paradox. Hoewel alcohol uitdroging bevordert door verhoogde urineproductie, veroorzaakt de onregelmatige vaatverwijding en de verstoring van de ADH-productie tegelijkertijd een onregelmatige vochtverdeling en vochtophoping, met zichtbare effecten zoals wallen en een opgeblazen gevoel. Genoeg water drinken voor, tijdens en na alcoholconsumptie kan helpen om de negatieve effecten te minimaliseren, maar het voorkomt de vochtretentie niet volledig.