Wat doet nitraat in het lichaam?

De Dubbelzinnige Rol van Nitraat in het Lichaam: Van Bloeddrukverlaging tot Gezondheidsrisico

Nitraat, een chemische verbinding die van nature in groenten zoals spinazie en rode biet voorkomt, maar ook in bewerkte voedingsmiddelen en drinkwater aanwezig kan zijn, speelt een complexe en dubbelzinnige rol in ons lichaam. Hoewel het vaak geassocieerd wordt met negatieve gevolgen, bezit nitraat ook potentieel gunstige effecten, vooral met betrekking tot het cardiovasculaire systeem. Het is essentieel om de nuance te begrijpen.

De meest bekende gunstige werking van nitraat is de vaatverwijdende eigenschap. In het lichaam wordt nitraat omgezet in nitriet, en vervolgens in stikstofmonoxide (NO). Stikstofmonoxide is een krachtige vaatverwijder: het ontspant de gladde spieren in de wanden van de bloedvaten, waardoor deze verwijden. Dit resulteert in een verhoogde bloedstroom. Een betere bloedstroom betekent een lagere bloeddruk en een verminderde zuurstofbehoefte van het hart. Deze effecten zijn bijzonder relevant bij patiënten met angina pectoris, een aandoening gekenmerkt door pijn op de borst ten gevolge van een onvoldoende zuurstoftoevoer naar het hart. Door de bloeddruk te verlagen en de bloedstroom te verbeteren, kan nitraat de klachten van angina pectoris verlichten.

Echter, deze positieve effecten mogen niet de potentiële nadelen van overmatige nitraatconsumptie verdoezelen. Een teveel aan nitraat kan, na omzetting in nitriet, reageren met aminen in het maag-darmkanaal, en zo nitrosaminen vormen. Nitrosaminen zijn kankerverwekkende stoffen die geassocieerd worden met een verhoogd risico op verschillende vormen van kanker, waaronder maagkanker. Bovendien kan een overmaat aan nitriet het vermogen van het bloed om zuurstof te transporteren verminderen, wat met name bij baby’s en jonge kinderen problematisch kan zijn. De risicofactor is hierbij afhankelijk van de hoeveelheid ingenomen nitraat en de individuele gevoeligheid.

De sleutel ligt in de balans. De voordelen van nitraat uit natuurlijke bronnen, zoals groene bladgroenten, lijken de potentiële risico’s te overtreffen, mits de consumptie gematigd blijft. Het is echter raadzaam om de consumptie van bewerkte voedingsmiddelen met toegevoegd nitraat te beperken, en om alert te zijn op de bronnen van nitraat in drinkwater. Meer onderzoek is nodig om de optimale dagelijkse inname van nitraat nauwkeurig te bepalen en de precieze relatie tussen nitraatconsumptie en de ontwikkeling van ziektes verder te onderzoeken. Tot die tijd is een evenwichtige voeding, rijk aan diverse groenten en fruit, maar met matiging, de beste aanpak. Raadpleeg bij twijfel altijd een arts of voedingsdeskundige.