Wat zijn de oorzaken van overgewicht bij ouderen?

Overgewicht bij Ouderen: Meer dan alleen minder bewegen

Overgewicht is een groeiend probleem in alle leeftijdscategorieën, en ouderen vormen daarop geen uitzondering. Hoewel de algemene oorzaken, zoals een disbalans tussen calorie-inname en calorieverbruik, van toepassing zijn, zijn er specifieke factoren die overgewicht bij ouderen extra complex en hardnekkig maken. Het is belangrijk om deze factoren te begrijpen om effectieve strategieën te ontwikkelen voor preventie en behandeling.

Naast de reeds bekende risicofactoren, spelen er bij ouderen vaak subtielere, maar niet minder belangrijke oorzaken een rol bij het ontstaan van overgewicht.

Verminderde Mobiliteit: Een Vicieuze Cirkel

Zoals al is aangegeven, is verminderde mobiliteit een significante factor. Een operatie, chronische ziekte, of de noodzaak om een rolstoel te gebruiken, beperken de fysieke activiteit drastisch. Dit resulteert in een lagere calorieverbranding. Het probleem is dat minder bewegen vaak ook leidt tot een afname van spiermassa. Spieren verbruiken in rust meer calorieën dan vet, dus een afname van spiermassa verlaagt de basale metabolisme verder. Dit creëert een vicieuze cirkel: minder bewegen leidt tot minder spiermassa, wat leidt tot een nog lagere calorieverbranding, en daarmee een grotere kans op gewichtstoename.

Veranderende Eetgewoonten en Voedingspatronen: Subtiele Verschillen, Grote Impact

Veranderingen in eetgewoonten zijn een andere cruciale factor. Het is niet altijd een kwestie van overduidelijk meer eten. Soms gaat het om subtiele verschuivingen:

• Frequenter eten: Eenzaamheid en verveling kunnen leiden tot frequenter eten, vaak zonder echte honger. Het constant snacken tussen maaltijden door kan ongemerkt de calorie-inname aanzienlijk verhogen.
• Grotere porties: Minder actief zijn kan leiden tot een verminderd gevoel van verzadiging, waardoor men geneigd is grotere porties te eten. Ook het idee dat “vroeger kon ik dit wel eten” kan meespelen.
• Verandering in de samenstelling van de voeding: De voorkeur voor bepaalde voedingsmiddelen kan veranderen. Gemaksvoedsel, dat vaak rijk is aan vetten en suikers, kan aantrekkelijker worden, zeker wanneer koken moeilijker wordt. Ook het drinken van gesuikerde dranken, zoals frisdrank en vruchtensappen, kan een aanzienlijke bijdrage leveren aan de calorie-inname. Ouderen onderschatten vaak het aantal calorieën in deze dranken.

Andere factoren die een rol kunnen spelen:

• Medicatie: Sommige medicijnen, zoals antidepressiva, corticosteroïden en bepaalde bètablokkers, kunnen gewichtstoename als bijwerking hebben.
• Hormonale veranderingen: Hormonale veranderingen, zoals de menopauze bij vrouwen, kunnen de stofwisseling beïnvloeden en leiden tot gewichtstoename.
• Psychologische factoren: Depressie, angst en stress kunnen leiden tot emotioneel eten en een ongezond eetpatroon.
• Sociaal isolement: Eenzaamheid kan de motivatie om gezond te eten en actief te blijven verminderen.
• Genetische aanleg: Erfelijkheid speelt een rol bij de gevoeligheid voor overgewicht.

Conclusie

Overgewicht bij ouderen is een complex probleem met meerdere oorzaken. Het is cruciaal om de specifieke factoren die een rol spelen bij deze leeftijdsgroep te begrijpen. Een holistische aanpak, gericht op het verbeteren van de mobiliteit (voor zover mogelijk), het aanpassen van eetgewoonten, het aanpakken van psychologische problemen en het minimaliseren van de impact van medicatie, is essentieel voor een succesvolle behandeling en preventie van overgewicht bij ouderen. Het betrekken van een diëtist, fysiotherapeut en psycholoog kan hierbij van onschatbare waarde zijn. Het bevorderen van een gezonde levensstijl op oudere leeftijd is niet alleen goed voor de fysieke gezondheid, maar ook voor het welzijn en de kwaliteit van leven.