Wat zijn voorbeelden van bijwerkingen van antipsychotica?

De schaduwzijde van antipsychotica: een overzicht van mogelijke bijwerkingen

Antipsychotica spelen een cruciale rol in de behandeling van psychische aandoeningen zoals schizofrenie, bipolaire stoornis en ernstige depressie. Ze kunnen psychotische symptomen zoals hallucinaties en wanen effectief verminderen, maar brengen ook een risico op bijwerkingen met zich mee. Deze bijwerkingen variëren in ernst en kunnen van persoon tot persoon verschillen. Sommige zijn tijdelijk en verdwijnen na verloop van tijd, terwijl anderen langdurige monitoring vereisen. Het is belangrijk om te benadrukken dat niet iedereen die antipsychotica gebruikt alle bijwerkingen ervaart.

Een van de meest besproken groepen bijwerkingen zijn de bewegingsstoornissen, ook wel extrapiramidale symptomen (EPS) genoemd. Deze kunnen zich uiten in:

• Acute dystonie: Plotselinge, onwillekeurige spiersamentrekkingen, bijvoorbeeld in het gezicht, de nek of de tong. Dit kan pijnlijk en beangstigend zijn, maar is meestal goed te behandelen.
• Parkinsonisme: Symptomen die lijken op de ziekte van Parkinson, zoals tremors, stijfheid, trage bewegingen en een maskerachtig gezicht.
• Akathisie: Een onbedwingbare drang om te bewegen, vaak gepaard gaand met rusteloosheid en innerlijke onrust.
• Tardieve dyskinesie: Onvrijwillige, repetitieve bewegingen, vaak in het gezicht, zoals grimassen, smakken en kauwbewegingen. Deze bijwerking kan permanent zijn, zelfs na het stoppen met de medicatie.

Naast bewegingsproblemen kunnen antipsychotica ook invloed hebben op emoties en stemming. Sommige gebruikers ervaren een vlakker gevoelsleven, verminderde motivatie of een gevoel van leegte.

Verder kunnen er diverse fysieke klachten optreden, zoals:

• Metabole veranderingen: Gewichtstoename, verhoogde cholesterol- en triglyceridenwaarden, en een verhoogd risico op diabetes type 2.
• Cardiovasculaire problemen: Veranderingen in hartritme en bloeddruk.
• Hormonale effecten: Verminderde libido, menstruatiestoornissen en galactorroe (melkvloed uit de borsten).
• Anticholinerge effecten: Droge mond, wazig zicht, constipatie en moeite met plassen.
• Slaperigheid en vermoeidheid.

Het is cruciaal om open te communiceren met je arts over eventuele bijwerkingen. De arts kan de dosering aanpassen, een ander antipsychoticum voorschrijven of medicatie toevoegen om de bijwerkingen te verminderen. Stoppen met antipsychotica dient altijd in overleg met de arts te gebeuren, om terugval te voorkomen. De voordelen van de behandeling moeten zorgvuldig worden afgewogen tegen de mogelijke risico’s. Een goede samenwerking tussen patiënt en arts is essentieel voor een optimale behandeling en het minimaliseren van bijwerkingen.