Is er verschil tussen hoogleraar en professor?

Hoogleraar of professor: een kwestie van stijl

Hoogleraar en professor. Twee titels die in de academische wereld vaak door elkaar worden gebruikt, wat tot verwarring kan leiden. Is er nu wel of geen verschil? Het korte antwoord: inhoudelijk niet, maar stilistisch wel. Beide termen beschrijven dezelfde functie: een academische positie op het hoogste niveau, met verantwoordelijkheden in onderwijs, onderzoek en bestuur. Het onderscheid zit hem dus niet in de taken of de bevoegdheden, maar in de manier waarop ernaar verwezen wordt.

Vergelijk het met “fiets” en “rijwiel”. Beide woorden duiden hetzelfde object aan, maar “rijwiel” klinkt formeler en archaïscher. Zo is het ook met “hoogleraar” en “professor”. “Hoogleraar” is de officiële, Nederlandse benaming voor de functie. Het woord benadrukt het “leraarschap” en de verbondenheid aan een leerstoel. “Professor” daarentegen is de internationale, Latijnse variant en heeft een bredere, meer algemene connotatie.

De keuze tussen de twee termen is dus vooral een kwestie van context en voorkeur. Sommige universiteiten hanteren traditioneel de term “hoogleraar”, terwijl anderen “professor” prefereren, mogelijk om internationaler over te komen. In de media wordt vaak “professor” gebruikt, wellicht omdat het korter en bekender is bij het grote publiek. Ook in de mondelinge communicatie is “professor” gangbaarder. Niemand zal vreemd opkijken als je een hoogleraar aanspreekt met “professor”, en vice versa.

Het gebruik van de afkortingen versterkt dit nog. Zowel “prof. dr.” als “prof. mr.” kan slaan op een hoogleraar met een doctorstitel respectievelijk meesterstitel in de rechten. De afkorting “hoogl.” zie je echter zelden.

Kortom, maak je geen zorgen over het verkeerd gebruiken van de termen. Of je nu “hoogleraar” of “professor” zegt, je verwijst naar dezelfde academische functie. Het is een nuanceverschil, een kwestie van stijl, en geen inhoudelijk verschil in rang of verantwoordelijkheid.