Waarom ziek tijdens verlof?

Waarom je juist tijdens je welverdiende vakantie ziek wordt: Het ‘Leisure Sickness’ fenomeen

Je hebt er maanden naar uitgekeken: die langverwachte vakantie. Eindelijk ontsnappen aan de stress van je werk, de eindeloze deadlines en de to-do lijst die nooit korter lijkt te worden. Maar in plaats van bruin te bakken en te genieten van de rust, lig je met koorts, hoofdpijn of erger in bed. Hoe kan dat nou?

Het fenomeen dat je ziek wordt tijdens je vrije dagen staat bekend als ‘Leisure Sickness’, vrij vertaald als ‘vrije tijd ziekte’. Het is een verrassend veel voorkomend probleem dat verklaard kan worden door een combinatie van factoren, voornamelijk gerelateerd aan de abrupte overgang van werkstress naar ontspanning.

De ontregeling van je immuunsysteem:

Tijdens periodes van hoge stress, zoals op het werk, staat je lichaam in de ‘vecht-of-vlucht’ modus. Er worden hormonen als cortisol en adrenaline aangemaakt die je alertheid verhogen en je immuunsysteem tijdelijk onderdrukken om energie te besparen. Dit is effectief om acute bedreigingen het hoofd te bieden, maar op lange termijn kan het je immuunsysteem uitputten.

Zodra de stress wegvalt, bijvoorbeeld wanneer je op vakantie gaat, schakelt je lichaam over naar de ‘rust-en-herstel’ modus. Het immuunsysteem krijgt eindelijk de kans om op te starten en zich te richten op de reparatie van schade die is aangericht door de aanhoudende stress. Dit kan betekenen dat virussen en bacteriën die al een tijdje sluimerden, nu de kans krijgen om toe te slaan. Eigenlijk ruimt je lichaam zichzelf op, waardoor je je tijdelijk ziek voelt.

Veranderingen in routine en leefstijl:

Naast de ontregeling van het immuunsysteem, spelen ook veranderingen in je dagelijkse routine een belangrijke rol. Denk aan:

• Ander eten: Op vakantie proeven we graag lokale specialiteiten en genieten we van uitgebreide diners. Dit kan leiden tot spijsverteringsproblemen of blootstelling aan bacteriën waaraan we niet gewend zijn.
• Gewijzigde slaappatronen: Uitslapen en later naar bed gaan kan je biologische klok ontregelen en je immuunsysteem verder verzwakken.
• Nieuwe omgeving: Op reis kom je in contact met nieuwe microben en allergenen waar je lichaam nog geen weerstand tegen heeft opgebouwd.
• Verminderde hygiëne: Op reis zijn we soms minder alert op hygiëne, bijvoorbeeld bij het wassen van onze handen.

Hoe kun je ‘Leisure Sickness’ voorkomen?

Hoewel je ‘Leisure Sickness’ niet altijd kunt voorkomen, zijn er wel een aantal dingen die je kunt doen om de kans erop te verkleinen:

• Bouw stress geleidelijk af: Vermijd een plotselinge overgang van hard werken naar totale ontspanning. Neem bijvoorbeeld de laatste week voor je vakantie wat gas terug.
• Zorg voor voldoende slaap: Ook in de weken voorafgaand aan je vakantie is voldoende slaap belangrijk om je immuunsysteem te versterken.
• Eet gezond: Eet gevarieerd en rijk aan vitaminen en mineralen om je immuunsysteem te ondersteunen.
• Beweeg regelmatig: Regelmatige lichaamsbeweging kan je stressniveau verlagen en je immuunsysteem versterken.
• Wees alert op hygiëne: Was regelmatig je handen en drink water uit veilige bronnen, vooral op reis.
• Neem het rustig aan: Probeer in de eerste dagen van je vakantie niet meteen te veel te ondernemen. Geef je lichaam de tijd om te acclimatiseren en te herstellen.

Kortom, het is belangrijk om te beseffen dat de overgang van stress naar ontspanning een impact kan hebben op je lichaam. Door bewust te zijn van de risico’s en de juiste maatregelen te nemen, kun je hopelijk wel onbezorgd genieten van je welverdiende vakantie.