Welke grondslagen zijn er in de AVG?

De Zes Pilaren van de AVG: Grondslagen voor Rechtmatige Gegevensverwerking

De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) is de hoeksteen van de privacywetgeving in Europa. Maar wat maakt een gegevensverwerking nu eigenlijk rechtmatig volgens deze wet? Het antwoord ligt besloten in de zes grondslagen die de AVG biedt. Deze grondslagen fungeren als de juridische basis voor elke verwerking van persoonsgegevens en dwingen organisaties tot een zorgvuldige afweging: is er wel een geldige reden om deze data te gebruiken?

Elke verwerking van persoonsgegevens, van het opslaan van namen en e-mailadressen in een klantenbestand tot het analyseren van online gedrag, moet gebaseerd zijn op minimaal één van deze grondslagen. Het simpelweg verzamelen van gegevens, zonder een duidelijke en legitieme reden, is dus niet toegestaan. Laten we deze zes cruciale pilaren eens nader bekijken:

1. Toestemming: Dit is wellicht de meest bekende grondslag. Personen moeten expliciet, vrijwillig, specifiek en geïnformeerd toestemming geven voor de verwerking van hun gegevens. Belangrijk is dat de toestemming gemakkelijk intrekbaar moet zijn. Denk aan het inschrijven voor een nieuwsbrief met een duidelijke opt-in en de mogelijkheid om zich eenvoudig uit te schrijven.

2. Contractuitvoering: Als de verwerking van persoonsgegevens noodzakelijk is voor de uitvoering van een contract met de betrokkene, of om op verzoek van de betrokkene vóór het sluiten van een contract maatregelen te nemen, is dit een geldige grondslag. Denk bijvoorbeeld aan een webwinkel die een adres nodig heeft om een bestelling te bezorgen.

3. Wettelijke verplichting: Soms verplicht de wet organisaties om persoonsgegevens te verwerken. Denk aan de verplichting van een werkgever om salarisgegevens van werknemers te bewaren voor de belastingdienst.

4. Bescherming van vitale belangen: In uitzonderlijke gevallen is het toegestaan persoonsgegevens te verwerken om iemands leven of gezondheid te beschermen. Dit is met name relevant in noodsituaties, bijvoorbeeld wanneer iemands medische gegevens nodig zijn om een juiste behandeling te kunnen geven.

5. Publieke taak: Deze grondslag is relevant voor overheidsinstanties en organisaties die een taak in het algemeen belang uitvoeren. Zij mogen persoonsgegevens verwerken indien dit noodzakelijk is voor de uitvoering van die taak. Denk aan het verwerken van burgerservicenummers door een gemeente.

6. Gerechtvaardigd belang: Deze grondslag is vaak de meest complexe en vereist een zorgvuldige belangenafweging. Organisaties mogen persoonsgegevens verwerken als zij een gerechtvaardigd belang hebben, en dat belang zwaarder weegt dan de privacybelangen van de betrokkene. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij direct marketing, fraudepreventie of netwerk- en informatiebeveiliging. Echter, de lat ligt hier hoog en transparantie is cruciaal.

De Juiste Grondslag Kiezen: Een Cruciale Afweging

Het is van essentieel belang dat organisaties de juiste grondslag kiezen voor elke verwerking van persoonsgegevens. Niet elke grondslag is voor elke situatie geschikt. Het verkeerd interpreteren van een grondslag kan leiden tot een overtreding van de AVG en potentieel hoge boetes. Bovendien ondermijnt het het vertrouwen van de burgers.

Daarom is het raadzaam voor organisaties om een Data Protection Officer (DPO) aan te stellen of externe expertise in te schakelen om hen te helpen bij het interpreteren en implementeren van de AVG. Alleen door zorgvuldig te werk te gaan, kan een organisatie rechtmatig en ethisch omgaan met persoonsgegevens en het recht op privacy respecteren. De zes grondslagen vormen dan niet alleen een juridische verplichting, maar ook een fundament voor verantwoord ondernemerschap in een steeds digitalere wereld.