Wat gebeurt er als boter over datum is?

Boter over de datum: nog te gebruiken of direct de prullenbak in?

Boter, die heerlijke, romige toevoeging aan onze broodjes en koeken, heeft een houdbaarheidsdatum. Maar wat gebeurt er eigenlijk echt als die datum is verstreken? Is het direct gevaarlijk, of kunnen we die half-vergeten klompje in de koelkast nog wel gebruiken? Het antwoord is genuanceerder dan een simpel ja of nee.

De houdbaarheidsdatum op boter geeft de periode aan waarin de producent garandeert dat de boter zijn optimale smaak en kwaliteit behoudt. Na deze datum begint een proces van oxidatie. Dit is een chemische reactie waarbij de vetten in de boter reageren met zuurstof uit de lucht. Deze reactie is de hoofdoorzaak van ranzig worden.

Het ranzig worden van boter manifesteert zich op verschillende manieren. Je zult allereerst een verandering in geur en smaak opmerken. Een zurige, onaangename geur en een bijbehorende bittere of scherpe smaak zijn duidelijke indicatoren. De kleur kan ook donkerder worden, van een heldere, gele tint naar een meer dofgeel of zelfs lichtbruin.

Is het gevaarlijk?

Hoewel de boter er minder aantrekkelijk uitziet en smaakt, is het in de meeste gevallen niet direct gevaarlijk om boter te consumeren die over de datum is. De bacteriële besmetting is bij goed gekoelde boter doorgaans minimaal. De ranzigheid is een gevolg van de chemische reactie, niet van de groei van schadelijke bacteriën.

Maar… smaak is subjectief!

De echte vraag is niet of het gevaarlijk is, maar of het nog lekker is. Zodra de boter een duidelijk zurige geur of smaak heeft, is de kans groot dat je het onaangenaam vindt om te eten. De oxidatie heeft de smaakprofiel zo veranderd dat het de bereiding van je gerecht kan verpesten.

Tips voor langer behoud van boter:

• Bewaar de boter goed: Bewaar boter altijd in de koelkast, bij voorkeur in een afgesloten verpakking, om contact met lucht en licht te minimaliseren.
• Controleer regelmatig: Neem regelmatig de boter in je koelkast onder de loep. Ruik eraan en beoordeel de textuur en kleur.
• Gebruik eerst de oudste boter: Gebruik de oudste boter eerst om te voorkomen dat je met een grote hoeveelheid ranzig geworden boter zit.
• Vries boter in: Je kunt boter invriezen om de houdbaarheid aanzienlijk te verlengen.

Kortom: boter die over de datum is, hoeft niet meteen weggegooid te worden. Een organoleptische test (ruiken en kijken) is de beste manier om te bepalen of de boter nog geschikt is voor consumptie. Maar als de geur of smaak onaangenaam is, is het verstandig om de boter te weggooien om teleurstellingen in de keuken te voorkomen.