Wat is grensoverschrijdend gedrag bij een leidinggevende?

De onzichtbare grens: grensoverschrijdend gedrag van leidinggevenden

Grensoverschrijdend gedrag van leidinggevenden is een sluimerend probleem dat verwoestende gevolgen kan hebben voor de werknemer, het team en de organisatie als geheel. Het gaat verder dan simpele ‘slechte leiding’ of een conflictueuze werksfeer. Het kenmerkt zich door handelingen die de professionele en menselijke grenzen van een medewerker structureel of herhaaldelijk overschrijden, leidend tot een gevoel van onveiligheid, angst en vernedering. De impact is vaak diepgaand en langdurig, met mogelijk ernstige gevolgen voor de mentale en fysieke gezondheid van de medewerker.

Het lastige van grensoverschrijdend gedrag is de vaagheid van de ‘grens’ zelf. Wat voor de ene medewerker acceptabel is, kan voor de andere een onacceptabele overschrijding betekenen. De intentie van de leidinggevende speelt hierbij een minder grote rol dan de impact op de medewerker. Zelfs goedbedoelde acties kunnen grensoverschrijdend zijn als ze de medewerker zich ongemakkelijk, gekleineerd of geïntimideerd laten voelen.

Vormen van grensoverschrijdend gedrag:

Grensoverschrijdend gedrag kent vele gezichten. Sommige vormen zijn duidelijk, andere meer subtiel en sluipend. Enkele voorbeelden:

• Intimidatie: Dreigementen, schreeuwen, vernederende opmerkingen, het constant ondermijnen van iemands zelfvertrouwen.
• Pesten: Systematische negatieve aandacht, roddelen, uitsluiting, het verspreiden van valse geruchten.
• Discriminatie: Ongelijke behandeling op basis van geslacht, leeftijd, etniciteit, religie, seksuele geaardheid of andere persoonlijke kenmerken.
• Seksuele intimidatie: Ongewenste seksueel getinte opmerkingen, avances, aanrakingen of gedrag.
• Micromanagement: Excessieve controle en supervisie, waardoor de medewerker zich niet vrij voelt om zelfstandig te werken en te beslissen.
• Gaslighting: Het systematisch ontkennen van de realiteit of ervaringen van de medewerker, waardoor deze aan zijn of haar eigen geestelijke gezondheid begint te twijfelen.
• Manipulatie: Het gebruik van tactieken om de medewerker te beïnvloeden of te controleren, vaak zonder dat deze zich bewust is van de manipulatie.

De gevolgen:

De gevolgen van grensoverschrijdend gedrag zijn veelomvattend en kunnen leiden tot:

• Stress, burn-out en depressie: Het voortdurend gevoel van onveiligheid en angst put de medewerker uit.
• Verlies van motivatie en productiviteit: De medewerker voelt zich niet gewaardeerd en kan zijn werk niet meer goed uitvoeren.
• Fysieke gezondheidsproblemen: Stress kan leiden tot diverse fysieke klachten.
• Verlies van zelfvertrouwen en zelfrespect: De medewerker voelt zich vernederd en onzeker.
• Juridische consequenties: In ernstige gevallen kan de leidinggevende aansprakelijk worden gesteld.

Wat te doen bij grensoverschrijdend gedrag?

Het is cruciaal om grensoverschrijdend gedrag te melden. Praat met een vertrouwenspersoon, HR-afdeling of een vakbond. Documenteer feiten en voorvallen nauwkeurig. Aarzel niet om hulp te zoeken. Het is belangrijk te beseffen dat je niet alleen bent en dat er hulp beschikbaar is. Het melden van grensoverschrijdend gedrag is niet alleen belangrijk voor jezelf, maar ook voor andere medewerkers die mogelijk dezelfde ervaringen ondergaan. Een veilige en gezonde werkomgeving is een recht van iedere werknemer.