Is Bacillus cereus gevaarlijk?

Bacillus cereus: Een sluimerend gevaar in onze voeding?

Bacillus cereus. De naam klinkt misschien onschuldig, maar deze bacterie kan ongewenste gevolgen hebben voor onze gezondheid. We vinden haar overal in de natuur: in de bodem, op planten en dus ook in ons voedsel. Maar wanneer wordt Bacillus cereus daadwerkelijk gevaarlijk? En wat kunnen we doen om onszelf te beschermen?

De sleutel tot de risico’s ligt in de aantallen. Bacillus cereus is een zogenaamde “opportunistische” pathogeen. Dat betekent dat ze pas echt problemen veroorzaakt wanneer ze de kans krijgt om zich in grote hoeveelheden te vermenigvuldigen. In kleine hoeveelheden is de bacterie doorgaans onschadelijk, maar wanneer ze in voedsel terechtkomt dat langere tijd op kamertemperatuur bewaard wordt, kan ze razendsnel groeien.

Wanneer Bacillus cereus zich in aanzienlijke hoeveelheden in voedsel vermenigvuldigt, kan dit leiden tot de productie van toxinen. De consumptie van besmet voedsel met hoge concentraties van deze bacterie kan symptomen veroorzaken zoals braken of diarree, afhankelijk van het type toxine dat geproduceerd is. De ernst van de symptomen varieert per individu.

Er zijn twee hoofdtypes toxinen die Bacillus cereus kan produceren: braaktoxinen (emetic toxins) en diarree-veroorzakende toxinen (diarrhoeal toxins). Braaktoxinen zijn relatief hittebestendig en kunnen zelfs overleven bij verhitting, waardoor voedsel opnieuw opwarmen niet altijd de oplossing is. Diarree-veroorzakende toxinen zijn daarentegen wel gevoelig voor hitte.

Welke voedingsmiddelen vormen een risico?

Bacillus cereus gedijt goed in zetmeelrijke producten zoals rijst, pasta, aardappelen en granen. Vooral gekookte rijst die lang op kamertemperatuur bewaard wordt, is een bekende bron van besmetting. Maar ook andere voedingsmiddelen, zoals sauzen, soepen en desserts, kunnen een risico vormen als ze niet correct gekoeld en bewaard worden.

Wat kun je zelf doen?

Gelukkig zijn er een aantal eenvoudige maatregelen die je kunt nemen om het risico op een Bacillus cereus infectie te minimaliseren:

• Koel voedsel snel af: Laat gekookt voedsel niet langer dan twee uur op kamertemperatuur staan. Verdeel grote porties in kleinere bakjes om de afkoeltijd te verkorten.
• Bewaar voedsel koel: Zorg ervoor dat je koelkast op de juiste temperatuur staat (onder de 4 graden Celsius).
• Verwarm voedsel goed: Verhit overgebleven voedsel grondig, tot een kerntemperatuur van minstens 75 graden Celsius.
• Was je handen: Goede hygiëne is essentieel bij de bereiding van voedsel. Was je handen grondig met zeep en water voordat je begint.
• Let op de houdbaarheid: Consumeer voedingsmiddelen voor de houdbaarheidsdatum.

Hoewel Bacillus cereus een potentieel gezondheidsrisico vormt, is het belangrijk te onthouden dat de meeste mensen er geen ernstige klachten van ondervinden. Door simpele hygiëne- en bewaartechnieken toe te passen, kunnen we het risico op een infectie aanzienlijk verkleinen en veilig van onze maaltijden genieten.