Wat kunnen rotte tanden veroorzaken?

De verborgen oorzaken achter rotte tanden: Meer dan alleen suiker

Tandbederf, in de volksmond vaak ‘rotte tanden’ genoemd, is een veelvoorkomend probleem dat meer behelst dan alleen een zwak voor zoetigheid. Hoewel de rol van suiker onmiskenbaar is, spelen er diverse factoren mee die bijdragen aan het ontstaan van cariës. Het begrijpen van deze factoren is cruciaal voor een effectieve preventie.

De basis van tandbederf ligt, zoals velen weten, bij bacteriën. Onze mond is een complexe omgeving, bevolkt door miljarden micro-organismen, waaronder verschillende soorten bacteriën die cariogeen zijn, oftewel tandbederf veroorzakend. Deze bacteriën, zoals Streptococcus mutans, voeden zich met de koolhydraten (suikers en zetmeel) die we consumeren. Tijdens dit proces produceren ze zuren als bijproduct.

Deze zuren zijn de werkelijke boosdoeners. Ze tasten het tandglazuur aan, de harde, beschermende buitenlaag van onze tanden. Deze aantasting, demineralisatie genaamd, verzwakt het glazuur en vormt minuscule, microscopische gaatjes. Na verloop van tijd worden deze gaatjes groter en dringt de aantasting dieper door in de tand, resulterend in een open gat, oftewel een ‘rotte tand’.

Maar de oorzaak is zelden zo simpel als “te veel suiker”. Verschillende andere factoren spelen een belangrijke rol:

• Onvoldoende mondhygiëne: Regelmatig poetsen en flossen zijn essentieel om de bacteriële plaque te verwijderen die zich aan de tanden hecht. Als deze plaque niet wordt verwijderd, kan het zuur de tanden constant aanvallen.
• Speekselproductie: Speeksel speelt een cruciale rol in het neutraliseren van zuren en het remineraliseren van het tandglazuur. Een verminderde speekselproductie, bijvoorbeeld als gevolg van medicatie, ziekte (zoals het Syndroom van Sjögren) of dehydratatie, vergroot het risico op tandbederf.
• Voedingspatroon: Naast de hoeveelheid suiker is de frequentie van suikerconsumptie van belang. Kleine beetjes suiker, verspreid over de dag, zijn schadelijker dan een grotere hoeveelheid in één keer, omdat de tanden constant aan zuren worden blootgesteld. Zure voedingsmiddelen en dranken, zoals citrusvruchten en frisdranken, kunnen ook rechtstreeks het tandglazuur aantasten (erosie).
• Fluoride: Fluoride versterkt het tandglazuur en maakt het resistenter tegen zuuraanvallen. Fluoride in tandpasta en mondspoelmiddelen is daarom een belangrijke preventieve maatregel.
• Leeftijd: Kinderen en ouderen zijn vaak vatbaarder voor tandbederf. Kinderen hebben nog niet volledig gemineraliseerde tanden, terwijl ouderen vaak last hebben van droge mond en terugtrekkend tandvlees.
• Genetische aanleg: Hoewel niet volledig bewezen, suggereert onderzoek dat er een genetische aanleg kan zijn voor een verhoogd risico op tandbederf, bijvoorbeeld door de samenstelling van speeksel of de vorm van de tanden.
• Bestaande vullingen en kronen: De randen van bestaande vullingen en kronen kunnen plekken creëren waar bacteriën zich gemakkelijk ophopen en moeilijk te reinigen zijn.

Concluderend, de vorming van rotte tanden is een complex proces dat wordt beïnvloed door een samenspel van factoren. Een goede mondhygiëne, een bewust voedingspatroon, voldoende fluoride en regelmatige controles bij de tandarts zijn essentieel voor het voorkomen van tandbederf en het behouden van een gezonde en stralende lach. Het is dus meer dan alleen minder snoepen: een holistische aanpak is de sleutel.