Wat lijkt op dementie maar is het niet?

Wat lijkt op dementie, maar is het niet? De verwarrende wereld van LATE

Dementie, een term die angst en onzekerheid oproept, wordt vaak geassocieerd met de ziekte van Alzheimer. Toch is het belangrijk te beseffen dat niet alle geheugenproblemen en cognitieve achteruitgang automatisch Alzheimer betekenen. Er bestaan aandoeningen die symptomen vertonen die sterk lijken op dementie, maar een compleet andere oorzaak en beloop hebben. Eén van die aandoeningen is Limbische-predominante leeftijdgerelateerde TDP-43 encefalopathie, afgekort tot LATE.

LATE, een relatief recent ontdekte aandoening, presenteert zich met symptomen die vergelijkbaar zijn met Alzheimer, zoals geheugenverlies, problemen met taal en executieve functies (plannen, organiseren en uitvoeren van taken). Deze overeenkomsten maken het lastig om de twee aandoeningen van elkaar te onderscheiden, zeker in een vroeg stadium. Echter, onder de oppervlakte schuilt een fundamenteel verschil.

Het cruciale onderscheid ligt in de pathologie, de onderliggende schade in de hersenen. Bij Alzheimer is de oorzaak voornamelijk de ophoping van amyloïde plaques en tau-knopen. Bij LATE daarentegen, is de boosdoener de ophoping van een afwijkend eiwit genaamd TDP-43. Dit eiwit hoopt zich op in andere hersengebieden dan bij Alzheimer, voornamelijk in de limbische structuren (zoals de hippocampus en amygdala), die betrokken zijn bij emotie, geheugen en leren.

Een ander belangrijk verschil is de snelheid waarmee de aandoening zich ontwikkelt. LATE staat erom bekend aanzienlijk langzamer te verlopen dan Alzheimer. Terwijl Alzheimer binnen enkele jaren tot een significant verlies van cognitieve functies kan leiden, kan LATE zich over een veel langere periode ontwikkelen, soms wel tientallen jaren.

Waarom is het belangrijk om het verschil te kennen?

Het correct diagnosticeren van LATE is cruciaal om verschillende redenen:

• Prognose: Omdat LATE over het algemeen langzamer verloopt dan Alzheimer, kan een juiste diagnose helpen om de verwachtingen van de patiënt en diens familie realistischer te maken.
• Behandeling: Hoewel er momenteel geen specifieke behandeling is voor LATE, zijn de huidige medicijnen die zijn ontwikkeld voor Alzheimer mogelijk niet effectief, of zelfs schadelijk, bij LATE. Het begrijpen van de onderliggende oorzaak van de symptomen is dus essentieel voor de juiste zorg.
• Onderzoek: Door LATE te identificeren en te bestuderen, kunnen wetenschappers gerichter onderzoek doen naar de oorzaken en mogelijke behandelingen voor deze aandoening.
• Klinische Trials: De juiste diagnose zorgt ervoor dat patiënten met LATE niet ten onrechte deelnemen aan klinische trials die gericht zijn op Alzheimer, en vice versa.

Conclusie:

De verwarring tussen LATE en Alzheimer benadrukt de complexiteit van dementie en het belang van een grondige diagnostiek. Het herkennen van LATE als een aparte entiteit is essentieel voor een accurate prognose, een passende behandeling en gerichter onderzoek. Alleen door de verschillende vormen van dementie te onderscheiden, kunnen we de levenskwaliteit van patiënten en hun families verbeteren en uiteindelijk effectievere behandelingen ontwikkelen. De ontdekking van LATE is een belangrijke stap in de goede richting, maar er is nog veel onderzoek nodig om deze aandoening volledig te begrijpen en te bestrijden.