Is een gesprek opnemen zonder toestemming strafbaar?

Gesprekken opnemen: Wanneer is het strafbaar?

De privacy van burgers is een belangrijk goed, en de wet beschermt dit recht ook in de context van gesprekken. Steeds meer mensen gebruiken technologie om gesprekken vast te leggen, maar de vraag is: wanneer is het opnemen van een gesprek zonder toestemming strafbaar? Het korte antwoord is: vaak wel.

Artikel 139a lid 1 van het Wetboek van Strafrecht (Sr) verbiedt het opnemen van een gesprek zonder toestemming van alle betrokkenen. Dit artikel richt zich specifiek op het stiekem opnemen van gesprekken door een niet-deelnemer aan het gesprek. Cruciaal is hier de term “niet-deelnemer”. Als u zelf deelneemt aan een gesprek en u het opneemt, is dit niet automatisch strafbaar. U heeft dan namelijk zelf het recht om uw eigen deelname aan het gesprek vast te leggen.

De wetgeving is echter genuanceerder dan deze simpele regel suggereert. Het is niet alleen het opnemen zelf dat strafbaar is, maar ook het meeluisteren zonder toestemming. Dus zelfs zonder opnameapparatuur kan meeluisteren zonder toestemming al een strafbaar feit opleveren. De focus ligt op het schenden van de privacy van de gesprekspartners.

Welke factoren bepalen strafbaarheid?

• Deelname aan het gesprek: Zoals reeds vermeld, is deelname cruciaal. Een gesprekspartner mag zichzelf opnemen, maar een buitenstaander niet.

• Toestemming: Uitdrukkelijke toestemming van alle betrokkenen is vereist. Stilzwijgende toestemming is riskant en wordt door de rechter niet altijd geaccepteerd. Het is dus altijd verstandig om expliciete toestemming te vragen, bij voorkeur schriftelijk.

• Openbare ruimte: Gesprekken in openbare ruimtes zijn over het algemeen minder goed beschermd. De verwachting van privacy is in een openbare ruimte lager. Echter, ook hier kan het opnemen van een gesprek onder bepaalde omstandigheden, bijvoorbeeld bij een duidelijk intiem gesprek, alsnog strafbaar zijn.

• Doel van de opname: Het doel van de opname speelt geen rol bij de strafbaarheid van het opnemen zelf. Zelfs als de opname dient voor een nobel doel, bijvoorbeeld als bewijsmateriaal in een juridische procedure, kan het opnemen zonder toestemming toch vervolgd worden. In dit geval kan men overwegen om een rechterlijke machtiging te verkrijgen.

Gevolgen van een overtreding:

Een overtreding van artikel 139a Sr kan leiden tot een gevangenisstraf van maximaal één jaar of een geldboete van de vierde categorie.

Conclusie:

Het opnemen van een gesprek zonder toestemming is in de meeste gevallen strafbaar. Om juridische problemen te voorkomen, is het altijd raadzaam om vooraf toestemming te vragen aan alle betrokkenen. Twijfelt u over de wettelijkheid van een bepaalde situatie? Raadpleeg dan een jurist of advocaat. Onwetendheid over de wet beschermt niet tegen strafvervolging.