Hệ thống đường sắt Việt Nam chủ yếu sử dụng khổ ray 1 mét, với tổng chiều dài tuyến khổ hẹp đạt 2169 km. Đây là thông số kỹ thuật quan trọng trong cơ sở hạ tầng giao thông đường sắt quốc gia.
Khổ đường ray: Nền tảng của mạng lưới đường sắt Việt Nam
Trong ma trận giao thông phức tạp, hệ thống đường sắt nổi lên như một phương tiện vận chuyển đáng tin cậy, an toàn và hiệu quả. Tại Việt Nam, hệ thống đường sắt đóng một vai trò không thể thiếu trong việc kết nối các vùng miền, thúc đẩy thương mại và phát triển kinh tế. Hệ thống này được xây dựng trên một nền tảng cơ sở hạ tầng vững chắc, với khổ đường ray đóng vai trò là thông số kỹ thuật quan trọng.
Khổ đường ray là khoảng cách đo giữa hai mặt trong cùng của đường ray. Tại Việt Nam, hệ thống đường sắt chủ yếu sử dụng khổ ray 1 mét, tạo nên một mạng lưới đường sắt khổ hẹp có chiều dài tổng cộng lên tới 2169 km. Lựa chọn khổ ray này bắt nguồn từ thời kỳ thuộc địa Pháp, khi Việt Nam nằm dưới sự cai trị của chính quyền Đông Dương.
Việc áp dụng khổ ray 1 mét có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Về mặt ưu điểm, khổ ray hẹp có chi phí xây dựng thấp hơn so với khổ ray rộng hơn. Ngoài ra, hệ thống đường ray hẹp có thể dễ dàng thích ứng với địa hình gồ ghề, đặc biệt là ở những khu vực đồi núi và đồng bằng.
Tuy nhiên, đường ray hẹp cũng có nhược điểm là tốc độ giới hạn và khả năng chuyên chở hạn chế. So với khổ ray rộng hơn, khổ ray 1 mét chỉ có thể chịu được những đoàn tàu nhỏ hơn và có tốc độ chậm hơn. Điều này hạn chế năng lực chuyên chở của hệ thống đường sắt và tăng thời gian di chuyển.
Trong những năm gần đây, Việt Nam đã có những nỗ lực hiện đại hóa hệ thống đường sắt, bao gồm cả việc chuyển đổi một số tuyến đường ray hẹp sang khổ ray rộng hơn. Ví dụ, tuyến đường sắt Bắc – Nam đang được cải tạo để sử dụng khổ ray 1,435 mét, hứa hẹn tăng tốc độ, khả năng chuyên chở và hiệu quả hoạt động.
Sự hiện đại hóa hệ thống đường sắt đang diễn ra là dấu hiệu cho thấy Việt Nam đang nỗ lực phát triển một hệ thống giao thông hiệu quả và hiện đại hơn. Khi đất nước tiếp tục tiến bộ, nhu cầu vận chuyển sẽ tăng lên, và hệ thống đường sắt với khổ ray phù hợp sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu này.