Apa yang dimaksud dengan risiko kredit dan contohnya?

Risiko Kredit: Bayang-bayang Hutang yang Belum Terbayar

Dalam dunia kewangan, setiap transaksi pinjaman mengandungi satu elemen yang sentiasa wujud, iaitu risiko. Risiko kredit, khususnya, merupakan potensi kerugian kewangan yang bakal ditanggung oleh pemberi pinjaman (seperti bank, institusi kewangan, atau individu) sekiranya peminjam gagal memenuhi obligasi kewangannya, iaitu gagal membayar balik hutang seperti yang dipersetujui. Ia bukan sekadar soal kegagalan pembayaran balik semata-mata, malah melibatkan pelbagai implikasi lain yang boleh menjejaskan kedudukan kewangan pemberi pinjaman.

Berbeza dengan tanggapan umum yang mungkin hanya melihat aspek “gagal bayar”, risiko kredit merangkumi spektrum yang lebih luas. Ia bukan sahaja melibatkan kemungkinan kehilangan keseluruhan jumlah pinjaman, tetapi juga kos-kos sampingan seperti:

• Kos Pengutipan Hutang: Usaha untuk menuntut bayaran balik daripada peminjam yang gagal bayar akan menjana kos tambahan. Ini termasuk kos guaman, kos pengurusan akaun tertunggak, dan kos agensi pengutipan hutang. Kos-kos ini boleh menjejaskan keuntungan dan menaikkan kos operasi pemberi pinjaman.

• Hutang Lapuk (Non-Performing Loans – NPLs): Apabila usaha pengutipan gagal dan hutang dianggap tidak dapat dipulihkan lagi, ia diklasifikasikan sebagai hutang lapuk. Hutang lapuk ini perlu dihapus kira daripada buku akaun pemberi pinjaman, mengakibatkan kerugian langsung.

• Kos Peluang: Wang yang tidak dapat dipulihkan daripada hutang lapuk bermaksud kehilangan peluang untuk melaburkan dana tersebut dalam peluang lain yang berpotensi menjana keuntungan. Ini merupakan satu lagi dimensi kerugian yang perlu dipertimbangkan.

• Kerugian Reputasi: Kejadian kegagalan pembayaran balik yang besar dan kerap boleh menjejaskan reputasi pemberi pinjaman. Ini boleh menjejaskan keyakinan pelanggan dan bakal pelanggan, menyukarkan usaha untuk menarik lebih banyak pelanggan pada masa hadapan.

Contoh Risiko Kredit dalam Kehidupan Seharian:

Bayangkan Encik Azhar meminjam RM500,000 daripada sebuah bank untuk membeli rumah. Risiko kredit yang ditanggung bank ialah kemungkinan Encik Azhar gagal membayar ansuran bulanan pinjaman perumahannya. Sekiranya Encik Azhar kehilangan pekerjaan atau mengalami masalah kewangan yang lain, kegagalan pembayaran ansuran ini akan mengakibatkan kerugian kepada bank. Kerugian ini bukan sahaja melibatkan jumlah ansuran yang tertunggak, tetapi juga kos-kos tambahan seperti yang disebut di atas. Bank perlu menanggung kos pengutipan hutang, dan dalam keadaan terburuk, mungkin terpaksa menanggung kerugian besar akibat penjualan rumah tersebut dengan harga yang lebih rendah daripada baki pinjaman.

Begitu juga dengan perniagaan kecil dan sederhana (PKS) yang mendapatkan pembiayaan daripada institusi kewangan. Kegagalan PKS untuk membayar balik pinjaman boleh menyebabkan kerugian besar kepada pemberi pinjaman. Oleh itu, penilaian risiko kredit yang teliti amat penting bagi kedua-dua pihak, sama ada peminjam mahupun pemberi pinjaman.

Kesimpulannya, risiko kredit adalah satu realiti dalam dunia kewangan. Memahami dan mengurus risiko ini dengan berkesan adalah penting bagi memastikan kestabilan kewangan institusi dan individu yang terlibat dalam aktiviti pinjaman dan peminjaman. Penilaian risiko yang komprehensif, proses pengurusan hutang yang cekap, dan strategi mitigasi yang berkesan adalah kunci kepada pengurusan risiko kredit yang berjaya.