Hormon apa yang meningkat ketika haid?

Perubahan Hormon Semasa Haid: Estrogen, Progesteron, dan Prostaglandin

Kitaran haid adalah satu proses biologi yang kompleks dan dikawal oleh interaksi rumit antara pelbagai hormon. Sepanjang kitaran ini, paras hormon turun naik secara dinamik, membawa kepada perubahan fisiologi yang membolehkan persediaan untuk kehamilan atau, jika tiada persenyawaan, peluruhan lapisan rahim (endometrium) yang kita kenali sebagai haid.

Dua hormon utama yang memainkan peranan penting dalam kitaran haid ialah estrogen dan progesteron. Pada permulaan haid, iaitu hari pertama pendarahan, kedua-dua hormon ini berada pada paras yang paling rendah. Keadaan ini memberi isyarat kepada hipotalamus di dalam otak untuk mula merembeskan hormon pelepas gonadotropin (GnRH). GnRH merangsang kelenjar pituitari untuk melepaskan hormon perangsang folikel (FSH) dan hormon luteinisasi (LH).

FSH merangsang pertumbuhan folikel di dalam ovari. Folikel yang sedang membesar ini menghasilkan estrogen. Oleh itu, paras estrogen mula meningkat secara beransur-ansur pada fasa folikular kitaran haid. Estrogen memainkan peranan penting dalam menebalkan lapisan endometrium, menyediakan rahim untuk kemungkinan penempelan embrio. Paras estrogen mencapai puncaknya sejurus sebelum ovulasi, iaitu pelepasan telur daripada ovari. Puncak estrogen ini mencetuskan lonjakan LH, yang seterusnya menyebabkan ovulasi.

Selepas ovulasi, folikel yang telah melepaskan telur bertukar menjadi korpus luteum. Korpus luteum menghasilkan progesteron dan estrogen. Progesteron berperanan penting dalam menstabilkan dan mengekalkan lapisan endometrium yang telah ditebalkan oleh estrogen. Ia juga menjadikan lendir serviks lebih tebal, menghalang sperma daripada memasuki rahim. Jika persenyawaan berlaku dan kehamilan bermula, korpus luteum terus menghasilkan progesteron untuk menyokong kehamilan sehingga plasenta mengambil alih tugas tersebut.

Namun, jika tiada persenyawaan berlaku, korpus luteum akan merosot dalam tempoh kira-kira 10-14 hari selepas ovulasi. Keadaan ini menyebabkan penurunan mendadak dalam paras estrogen dan progesteron. Penurunan mendadak hormon-hormon ini merupakan isyarat kepada lapisan endometrium untuk meluruh, menyebabkan pendarahan haid. Proses peluruhan ini adalah fasa luteal kitaran haid.

Selain estrogen dan progesteron, satu lagi kumpulan hormon yang memainkan peranan penting semasa haid ialah prostaglandin. Prostaglandin ialah bahan seperti lemak yang dihasilkan di dalam rahim. Ia menyebabkan kontraksi otot rahim, membantu dalam peluruhan lapisan endometrium. Walau bagaimanapun, kontraksi yang disebabkan oleh prostaglandin ini juga boleh menyebabkan senggugut atau dismenorea, iaitu sakit perut yang dialami oleh ramai wanita semasa haid.

Paras prostaglandin biasanya meningkat sebelum dan semasa haid. Sesetengah wanita menghasilkan lebih banyak prostaglandin berbanding yang lain, yang boleh menyebabkan senggugut yang lebih teruk. Ubat tahan sakit seperti ibuprofen dan naproxen berfungsi dengan menghalang pengeluaran prostaglandin, seterusnya mengurangkan sakit senggugut.

Kesimpulannya, kitaran haid adalah satu proses kompleks yang dikawal oleh turun naik hormon. Estrogen dan progesteron memainkan peranan penting dalam menyediakan rahim untuk kehamilan dan mencetuskan peluruhan lapisan endometrium jika tiada persenyawaan. Prostaglandin pula menyebabkan kontraksi rahim yang boleh membawa kepada senggugut. Memahami perubahan hormon ini adalah penting untuk memahami kesihatan reproduktif wanita dan untuk menangani isu-isu yang berkaitan dengan haid. Perubahan hormon yang ketara ini juga boleh mempengaruhi emosi, tenaga, dan kesejahteraan keseluruhan wanita.