การกําหนดตัวแปรคืออะไร

การกำหนดตัวแปร

การวิเคราะห์ข้อมูลจำเป็นต้องมีการระบุตัวแปรอย่างชัดเจน เพื่อให้ได้ผลการทดลองทางวิทยาศาสตร์ที่มีความแม่นยำและเชื่อถือได้ การกำหนดตัวแปรจึงเป็นขั้นตอนสำคัญก่อนการทดลอง

ตัวแปรคือปริมาณหรือคุณสมบัติที่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ ในการทดลองทางวิทยาศาสตร์ จะมีตัวแปรหลักๆ สองประเภท ได้แก่

• ตัวแปรต้น (Independent variable): ตัวแปรที่อยู่ภายใต้การควบคุมหรือจัดการโดยผู้ทดลอง ซึ่งคาดว่าจะมีผลต่อตัวแปรอื่นๆ ในการทดลอง ตัวอย่างเช่น ในการทดลองเพื่อศึกษาผลของปุ๋ยต่อการเจริญเติบโตของต้นไม้ ปริมาณปุ๋ยที่ใช้จะเป็นตัวแปรต้น
• ตัวแปรตาม (Dependent variable): ตัวแปรที่คาดว่าจะเปลี่ยนแปลงไปตามการเปลี่ยนแปลงของตัวแปรต้น ตัวอย่างในตัวอย่างก่อนหน้า การเจริญเติบโตของต้นไม้จะเป็นตัวแปรตาม

นอกจากตัวแปรต้นและตัวแปรตามแล้ว ยังมีตัวแปรประเภทอื่นๆ ได้แก่

• ตัวแปรควบคุม (Controlled variable): ตัวแปรที่คงที่ตลอดการทดลอง เพื่อให้แน่ใจว่าการเปลี่ยนแปลงของตัวแปรตามเกิดจากตัวแปรต้นเท่านั้น ตัวอย่างในตัวอย่างก่อนหน้า ปริมาณน้ำและแสงแดดที่ให้กับต้นไม้ทั้งหมดจะเป็นตัวแปรควบคุม
• ตัวแปรแทรกแซง (Intervening variable): ตัวแปรที่เข้ามาแทรกแซงในระหว่างการทดลองและอาจส่งผลต่อตัวแปรตาม ตัวอย่างเช่น ในการทดลองเกี่ยวกับผลของคาเฟอีนต่ออัตราการเต้นของหัวใจ อุณหภูมิห้องอาจเป็นตัวแปรแทรกแซงที่ส่งผลต่อตัวแปรตามได้

การกำหนดตัวแปรอย่างชัดเจนจะช่วยให้สามารถออกแบบการทดลองได้อย่างมีประสิทธิภาพและตีความผลลัพธ์ได้อย่างถูกต้อง การวิเคราะห์ข้อมูลที่ใช้ข้อมูลที่กำหนดตัวแปรอย่างเหมาะสมจะช่วยให้สามารถสรุปได้อย่างมีนัยสำคัญและเชื่อถือได้