ทำไมบริจาคเลือดแล้วเพลีย

รู้ลึกถึงความเพลียหลังบริจาคเลือด: มากกว่าแค่การสูญเสียเลือด

การบริจาคเลือด เป็นการกระทำอันทรงคุณค่าที่ช่วยชีวิตผู้อื่น แต่หลายคนมักพบกับอาการเพลียหลังจากบริจาคเสร็จ ไม่ใช่เพียงแค่ความรู้สึกเหนื่อยล้าเล็กน้อย แต่บางครั้งอาจรุนแรงจนส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน ความรู้สึกเพลียนี้เกิดจากอะไรกันแน่? และเราควรดูแลตัวเองอย่างไรหลังบริจาคเลือดเพื่อให้ร่างกายฟื้นตัวได้อย่างรวดเร็ว?

ความจริงแล้ว ความรู้สึกเพลียหลังบริจาคเลือดไม่ได้เกิดจากการสูญเสียเลือดเพียงอย่างเดียว แม้ว่าการสูญเสียปริมาณเลือดประมาณ 450 มิลลิลิตร ซึ่งเป็นปริมาณมาตรฐานในการบริจาคแต่ละครั้ง จะส่งผลให้ร่างกายสูญเสียของเหลวและธาตุเหล็ก แต่ปัจจัยอื่นๆ ก็มีบทบาทสำคัญเช่นกัน ได้แก่:

• การลดลงของปริมาตรเลือด (Hypovolemia): การสูญเสียของเหลวทำให้ปริมาตรเลือดลดลงชั่วคราว ส่งผลให้หัวใจต้องทำงานหนักขึ้นเพื่อลำเลียงออกซิเจนไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ของร่างกาย นี่คือสาเหตุหลักของความอ่อนเพลีย เวียนหัว และอาจมีอาการหน้ามืดได้

• การลดลงของระดับน้ำตาลในเลือด (Hypoglycemia): ร่างกายใช้พลังงานอย่างมากในการสร้างเซลล์เม็ดเลือดแดง ดังนั้น การบริจาคเลือดอาจทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดลดลง ส่งผลให้เกิดอาการอ่อนเพลีย มึนงง และหิวได้ง่าย

• การสูญเสียธาตุเหล็ก: ธาตุเหล็กเป็นส่วนประกอบสำคัญของฮีโมโกลบิน ซึ่งทำหน้าที่ลำเลียงออกซิเจนไปยังเซลล์ต่างๆ การสูญเสียธาตุเหล็กจึงส่งผลให้ร่างกายได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ ทำให้เกิดอาการเหนื่อยล้า อ่อนแรง และอาจมีอาการซีดได้ แม้ว่าร่างกายจะสามารถสร้างธาตุเหล็กขึ้นมาใหม่ได้ แต่ก็ต้องใช้เวลา

• ปฏิกิริยาทางจิตใจ: ความวิตกกังวลก่อนและระหว่างการบริจาคเลือด รวมถึงความรู้สึกไม่สบายตัวเล็กน้อยระหว่างการเจาะเลือด ก็สามารถทำให้เกิดอาการเพลียได้เช่นกัน

การดูแลตนเองหลังบริจาคเลือด:

เพื่อลดอาการเพลียและช่วยให้ร่างกายฟื้นตัวได้อย่างรวดเร็ว ควรปฏิบัติตามคำแนะนำเหล่านี้:

• ดื่มน้ำมากๆ: ช่วยทดแทนของเหลวที่สูญเสียไป ควรดื่มน้ำสะอาดอย่างน้อย 8 แก้วในวันแรกหลังบริจาค

• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์: เลือกอาหารที่มีธาตุเหล็กสูง เช่น เนื้อแดง ตับ ผักใบเขียว และอาหารเสริมธาตุเหล็กหากจำเป็น

• พักผ่อนอย่างเพียงพอ: หลีกเลี่ยงการทำงานหนักหรือการออกกำลังกายหนักๆ ในช่วง 24 ชั่วโมงแรก ควรนอนหลับให้เพียงพอ

• หลีกเลี่ยงแอลกอฮอล์และคาเฟอีน: อาจทำให้ร่างกายขาดน้ำและเพิ่มอาการเหนื่อยล้าได้

• สังเกตอาการผิดปกติ: หากมีอาการเพลียมากผิดปกติ เวียนหัวอย่างรุนแรง หรือมีอาการอื่นๆ ที่น่าเป็นห่วง ควรปรึกษาแพทย์ทันที

การบริจาคเลือดเป็นการกระทำที่ยิ่งใหญ่ แต่การดูแลตนเองอย่างถูกต้องหลังจากบริจาคก็สำคัญไม่แพ้กัน การรับรู้สาเหตุและวิธีการดูแลตัวเองจะช่วยให้เราสามารถบริจาคเลือดได้อย่างปลอดภัยและฟื้นตัวได้อย่างรวดเร็ว เพื่อที่เราจะได้มีแรงช่วยเหลือผู้อื่นต่อไปในอนาคต