น้ำในสมองเกิดจากอะไร

ภาวะน้ำคั่งในสมอง: ภัยเงียบที่คุกคามสมอง

ภาวะน้ำคั่งในโพรงสมอง (Hydrocephalus) เป็นภาวะที่เกิดจากการสะสมของของเหลวในช่องว่างภายในสมองและรอบๆ สมอง ส่งผลให้ความดันในกะโหลกศีรษะเพิ่มสูงขึ้น หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที อาจนำไปสู่ความเสียหายของสมองอย่างถาวร แม้ว่าอาการจะคล้ายคลึงกับโรคอื่นๆ เช่น อัมพฤกษ์ แต่การเข้าใจสาเหตุและกลไกการเกิดโรค จะช่วยให้การวินิจฉัยและการรักษาเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น

ความซับซ้อนของภาวะนี้ อยู่ที่ความหลากหลายของสาเหตุที่สามารถก่อให้เกิดภาวะน้ำคั่งได้ ซึ่งแบ่งออกเป็นสองประเภทหลักๆ คือ น้ำคั่งในสมองชนิดที่เกิดจากการผลิตของเหลวในสมอง (CSF) มากเกินไป และน้ำคั่งในสมองชนิดที่เกิดจากการดูดซึมของเหลวในสมองลดลงหรืออุดตัน

สาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะน้ำคั่งในสมอง:

• การผลิต CSF มากเกินไป: สาเหตุนี้พบได้น้อยกว่า อาจเกิดจากความผิดปกติของพังผืดที่ผลิต CSF หรือเนื้องอกในบริเวณที่เกี่ยวข้องกับการผลิต CSF

• การอุดตันของการไหลเวียน CSF: นี่คือสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุด การอุดตันอาจเกิดขึ้นได้หลายตำแหน่ง เช่น ที่รูเล็กๆ ที่เชื่อมต่อระหว่างสมองกับไขสันหลัง หรือที่ทางออกของ CSF ไปสู่ระบบดูดซึม สาเหตุของการอุดตันอาจเกิดจาก:

  • ความผิดปกติแต่กำเนิด: เช่น ความผิดปกติของโครงสร้างสมองตั้งแต่แรกเกิด ซึ่งอาจทำให้เกิดการอุดตันของการไหลเวียน CSF ทำให้เกิดภาวะน้ำคั่งในสมองตั้งแต่เด็ก

  • การติดเชื้อ: เช่น เยื่อหุ้มสมองอักเสบ หรือการติดเชื้ออื่นๆ ที่สามารถทำให้เกิดการอักเสบและก่อให้เกิดการอุดตัน

  • การบาดเจ็บที่ศีรษะ: การบาดเจ็บที่ศีรษะรุนแรงสามารถทำให้เกิดการบวม เลือดออก หรือการอุดตันของการไหลเวียน CSF ได้

  • เนื้องอกในสมอง: เนื้องอกสามารถกดทับหรืออุดตันการไหลเวียนของ CSF ขึ้นอยู่กับตำแหน่งและขนาดของเนื้องอก

  • โรคหลอดเลือดสมอง: เช่น เส้นเลือดสมองแตก เส้นเลือดสมองตีบ ซึ่งสามารถทำให้เกิดการบวม เลือดออก และส่งผลต่อการไหลเวียนของ CSF ได้

  • ภาวะเลือดคั่งในโพรงสมอง (Subdural or Epidural hematoma): การสะสมของเลือดในช่องว่างระหว่างเยื่อหุ้มสมอง สามารถกดทับและอุดตันการไหลเวียนของ CSF ได้

• การดูดซึม CSF ลดลง: ภาวะนี้มักเกิดจากการอักเสบของเยื่อหุ้มสมอง หรือความผิดปกติของโครงสร้างที่เกี่ยวข้องกับการดูดซึม CSF

อาการของภาวะน้ำคั่งในสมอง: อาการขึ้นอยู่กับอายุ ความรุนแรง และตำแหน่งของการสะสมของของเหลว อาการอาจรวมถึง: ปวดหัว อาเจียน ง่วงซึม สับสน ชัก กล้ามเนื้ออ่อนแรง ปัญหาในการทรงตัว และในเด็กทารกอาจมีศีรษะโตผิดปกติ

การวินิจฉัยภาวะน้ำคั่งในสมองทำได้โดยการตรวจทางคลินิก การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan) และการตรวจ MRI การรักษาขึ้นอยู่กับสาเหตุและความรุนแรงของโรค อาจรวมถึงการผ่าตัดเพื่อใส่ท่อระบายน้ำ หรือการใช้ยาเพื่อลดความดันในกะโหลกศีรษะ

ภาวะน้ำคั่งในสมอง เป็นโรคที่ซับซ้อนและอาจมีความร้ายแรง การเข้าใจสาเหตุและอาการต่างๆ จะช่วยในการวินิจฉัยและการรักษาได้อย่างทันท่วงที เพื่อลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น และรักษาคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยให้ดีที่สุด