ฟรอยด์ มีกี่ขั้น

ทฤษฎีพัฒนาการทางเพศของฟรอยด์: 5 ขั้นสู่บุคลิกภาพที่สมบูรณ์ (มากกว่าแค่เรื่องเพศ)

ซิกมันด์ ฟรอยด์ บิดาแห่งจิตวิเคราะห์ ได้นำเสนอทฤษฎีพัฒนาการทางเพศ (Psychosexual Development) ซึ่งมักถูกเข้าใจผิดว่าเน้นเฉพาะเรื่องเพศสัมพันธ์ แต่แท้จริงแล้ว ทฤษฎีนี้กล่าวถึงพัฒนาการของบุคลิกภาพโดยรวม ผ่าน 5 ขั้นตอน ที่เชื่อมโยงกับ “พลังงานลิบิโด” (Libido) ซึ่งเป็นพลังงานขับเคลื่อนพื้นฐานของมนุษย์ที่แสวงหาความพึงพอใจ โดยพลังงานนี้จะเน้นไปที่บริเวณต่างๆ ของร่างกายในแต่ละช่วงวัย ฟรอยด์เชื่อว่าหากพัฒนาการในแต่ละขั้นราบรื่น จะนำไปสู่บุคลิกภาพที่สมบูรณ์แข็งแรง แต่หากติดขัดในขั้นใดขั้นหนึ่ง อาจส่งผลต่อบุคลิกภาพและพฤติกรรมในอนาคต

ทั้ง 5 ขั้นของทฤษฎีพัฒนาการทางเพศของฟรอยด์ ประกอบด้วย:

1. ขั้นปาก (Oral Stage): ตั้งแต่แรกเกิดถึงประมาณ 18 เดือน ในช่วงนี้ความพึงพอใจของทารกจะอยู่ที่ปาก ผ่านการดูดนม กัด เคี้ยว หากได้รับการตอบสนองความต้องการอย่างเหมาะสม เด็กจะพัฒนาความรู้สึกปลอดภัยและไว้วางใจ แต่หากขาดการตอบสนอง อาจนำไปสู่ปัญหาการติดนิ้ว สูบบุหรี่ กินจุ หรือมีบุคลิกภาพที่เรียกร้องความสนใจ

2. ขั้นทวารหนัก (Anal Stage): ประมาณ 18 เดือนถึง 3 ปี เด็กเริ่มเรียนรู้การควบคุมการขับถ่าย การฝึกขับถ่ายที่เข้มงวดเกินไปอาจทำให้เด็กก้าวร้าว ดื้อรั้น หรือเป็นคนเก็บตัว ในขณะที่การฝึกที่ผ่อนผันจะช่วยให้เด็กเป็นคนมีระเบียบวินัย มีความคิดสร้างสรรค์ และมีความมั่นใจในตนเอง

3. ขั้นอวัยวะเพศเด็ก (Phallic Stage): ประมาณ 3 ปีถึง 6 ปี เด็กเริ่มสนใจอวัยวะเพศของตนเอง และเริ่มรับรู้ความแตกต่างระหว่างเพศชายและหญิง ช่วงนี้เด็กชายจะเกิดปม Oedipus Complex คือมีความรู้สึกทางเพศต่อแม่และอิจฉาริษยาพ่อ ส่วนเด็กหญิงจะเกิดปม Electra Complex คือมีความรู้สึกทางเพศต่อพ่อและอิจฉาริษยาแม่ การแก้ไขปมเหล่านี้คือการเรียนรู้ที่จะยอมรับและเลียนแบบพฤติกรรมของพ่อแม่เพศเดียวกัน

4. ขั้นแฝง (Latency Stage): ประมาณ 6 ปีถึงวัยรุ่น พลังงานลิบิโดจะสงบนิ่งลง เด็กจะมุ่งเน้นไปที่การเรียนรู้ พัฒนาทักษะทางสังคม และสร้างมิตรภาพ

5. ขั้นอวัยวะเพศ (Genital Stage): ตั้งแต่วัยรุ่นไปจนถึงวัยผู้ใหญ่ ความสนใจทางเพศจะกลับมาอีกครั้ง แต่ในรูปแบบที่เป็นผู้ใหญ่ มุ่งเน้นไปที่ความรัก ความสัมพันธ์ที่ใกล้ชิด และการสร้างครอบครัว

สิ่งสำคัญที่ต้องตระหนักคือ ทฤษฎีของฟรอยด์เป็นเพียงกรอบแนวคิด ไม่ใช่กฎเกณฑ์ตายตัว พัฒนาการของแต่ละบุคคลมีความแตกต่างกัน และปัจจัยอื่นๆ เช่น สิ่งแวดล้อม วัฒนธรรม และประสบการณ์ส่วนตัว ก็มีอิทธิพลต่อการพัฒนาบุคลิกภาพเช่นกัน.