อาการลุกแล้วเวียนหัวเกิดจากอะไรได้บ้าง

เวียนหัวเมื่อลุกยืน: สัญญาณเตือนที่ไม่ควรมองข้าม

อาการเวียนหัวเมื่อลุกขึ้นยืนจากท่านั่งหรือท่านอน เป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในคนทุกเพศทุกวัย แม้ฟังดูเหมือนเรื่องเล็กน้อย แต่หากเกิดขึ้นบ่อยครั้งหรือมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย อาจเป็นสัญญาณเตือนของโรคหรือภาวะผิดปกติทางสุขภาพที่สำคัญ บทความนี้จะเจาะลึกสาเหตุที่เป็นไปได้ของอาการนี้ พร้อมทั้งคำแนะนำเบื้องต้นในการรับมือ

สาเหตุหลักของอาการเวียนหัวเมื่อลุกขึ้นยืน:

สาเหตุที่พบได้มากที่สุดคือ ภาวะความดันโลหิตต่ำจากการเปลี่ยนท่า (Orthostatic hypotension) เมื่อเรานั่งหรือนอนอยู่นาน ร่างกายจะปรับการไหลเวียนของเลือดให้เหมาะสมกับท่าทางนั้น เมื่อลุกขึ้นอย่างรวดเร็ว ระบบไหลเวียนเลือดอาจปรับตัวไม่ทัน ทำให้เลือดไหลเวียนไปเลี้ยงสมองไม่เพียงพอ ส่งผลให้เกิดอาการเวียนหัว หน้ามืด มองไม่ชัด และอาจมีอาการคลื่นไส้หรือหมดสติตามมาได้

นอกจากภาวะความดันโลหิตต่ำจากการเปลี่ยนท่าแล้ว ยังมีสาเหตุอื่นๆ ที่อาจทำให้เกิดอาการเวียนหัวเมื่อลุกขึ้นยืนได้อีก เช่น:

• การขาดน้ำ: การดื่มน้ำไม่เพียงพอทำให้เลือดมีความหนืดมากขึ้น ส่งผลต่อการไหลเวียนเลือดและอาจทำให้เวียนหัวเมื่อลุกขึ้นยืนได้
• ภาวะโลหิตจาง (Anemia): การมีเซลล์เม็ดเลือดแดงต่ำ ทำให้เลือดมีออกซิเจนน้อย ส่งผลต่อการทำงานของสมองและทำให้เวียนหัวได้ง่าย
• การใช้ยาบางชนิด: ยาบางชนิด เช่น ยาลดความดันโลหิต ยาขับปัสสาวะ และยาแก้แพ้ อาจมีผลข้างเคียงทำให้ความดันโลหิตลดลงและเกิดอาการเวียนหัวได้
• โรคหัวใจและหลอดเลือด: โรคหัวใจและหลอดเลือดบางชนิดอาจทำให้การไหลเวียนเลือดไม่ดี ส่งผลให้เกิดอาการเวียนหัวเมื่อลุกขึ้นยืนได้
• ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ (Hypoglycemia): การที่ระดับน้ำตาลในเลือดต่ำกว่าปกติ จะทำให้สมองขาดพลังงาน และอาจทำให้เวียนหัวได้
• การเปลี่ยนแปลงของระบบประสาทอัตโนมัติ: ระบบประสาทอัตโนมัติมีบทบาทสำคัญในการควบคุมความดันโลหิต หากระบบนี้ทำงานผิดปกติ ก็อาจทำให้เกิดอาการเวียนหัวได้
• การยืนนานเกินไป: การยืนอยู่นานๆ โดยไม่ขยับเขยื้อน อาจทำให้เลือดคั่งที่ขา และเมื่อลุกขึ้นอาจเกิดอาการเวียนหัวได้

ควรไปพบแพทย์เมื่อใด?

หากอาการเวียนหัวเมื่อลุกขึ้นยืนเกิดขึ้นบ่อยครั้ง รุนแรง หรือมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น หน้าซีด ใจสั่น หายใจลำบาก หรือหมดสติ ควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุและรับการรักษาที่เหมาะสม แพทย์จะทำการตรวจร่างกาย ตรวจวัดความดันโลหิต และอาจทำการตรวจเพิ่มเติมอื่นๆ เช่น ตรวจเลือด เพื่อวินิจฉัยหาสาเหตุที่แท้จริง

การดูแลตนเองเบื้องต้น:

• ลุกขึ้นยืนช้าๆ: ควรลุกขึ้นยืนอย่างช้าๆ และค่อยๆ ปรับตัวให้เข้ากับแรงโน้มถ่วง
• ดื่มน้ำให้เพียงพอ: การดื่มน้ำอย่างเพียงพอจะช่วยให้เลือดมีความหนืดลดลง
• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์: ควรเน้นอาหารที่มีประโยชน์ ครบ 5 หมู่ เพื่อให้ร่างกายได้รับสารอาหารที่เพียงพอ
• หลีกเลี่ยงการนั่งหรือยืนนานเกินไป: ควรเปลี่ยนอิริยาบถบ่อยๆ เพื่อช่วยให้การไหลเวียนเลือดดีขึ้น
• ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ: การออกกำลังกายช่วยให้ระบบไหลเวียนเลือดดีขึ้น

อาการเวียนหัวเมื่อลุกขึ้นยืน อาจเป็นสัญญาณเตือนของปัญหาสุขภาพที่สำคัญ การสังเกตอาการ และการปรึกษาแพทย์อย่างทันท่วงที จะช่วยให้ได้รับการรักษาและดูแลสุขภาพได้อย่างเหมาะสม อย่าละเลยอาการนี้ เพราะสุขภาพที่ดีเป็นสิ่งสำคัญที่สุด