ทำไมอยู่ดีๆก็กินเผ็ดไม่ได้

ทำไมอยู่ดีๆ ก็กินเผ็ดไม่ได้: เมื่อลิ้นไม่ยอม “ซี้” กับพริก

เคยไหม? สมัยก่อนกินส้มตำพริกสิบเม็ดได้สบายๆ หรือน้ำจิ้มซีฟู้ดนี่ต้องเผ็ดนำ แต่จู่ๆ วันดีคืนดีกลับกลายเป็นว่ากินเผ็ดนิดเดียวก็แสบร้อนทรมาน น้ำหูน้ำตาไหลพราก จนเกิดคำถามในใจว่า “ทำไมอยู่ดีๆ ฉันถึงกินเผ็ดไม่ได้แล้ว?”

ไม่ใช่เรื่องแปลกที่คุณจะเจอเหตุการณ์แบบนี้ เพราะความสามารถในการรับรสเผ็ดของแต่ละคนไม่ใช่เรื่องตายตัว มันเป็นพลวัตที่เปลี่ยนแปลงได้ตลอดเวลา ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่างที่เข้ามาเกี่ยวข้องกับร่างกายของเรา

ความลับอยู่ที่ “แคปไซซิน” และ “ตัวรับรส”

ความเผ็ดที่เราสัมผัสได้นั้น ไม่ใช่รสชาติจริงๆ แต่มันคือความรู้สึกแสบร้อนที่เกิดจากสาร “แคปไซซิน” (Capsaicin) ในพริก สารนี้จะไปกระตุ้นตัวรับความรู้สึกเจ็บปวดที่ชื่อว่า “TRPV1” (Transient Receptor Potential Vanilloid 1) ซึ่งกระจายอยู่ทั่วปาก ลิ้น และลำคอ เมื่อ TRPV1 ถูกกระตุ้น มันจะส่งสัญญาณไปยังสมอง ทำให้เรารู้สึกถึงความเผ็ดร้อน

ทำไมความไวของตัวรับรส TRPV1 ถึงเปลี่ยนไป?

• ความแตกต่างของแต่ละบุคคล: ความไวของตัวรับรส TRPV1 นั้นแตกต่างกันในแต่ละคน บางคนมีตัวรับรสที่ไวต่อแคปไซซินเป็นพิเศษ ในขณะที่บางคนอาจมีน้อยกว่า ทำให้รู้สึกเผ็ดได้ไม่เท่ากันตั้งแต่แรกเริ่ม

• การฝึกฝน (หรือละเลยการฝึกฝน): การกินเผ็ดเป็นประจำเหมือนเป็นการฝึกตัวรับรส TRPV1 ให้ทนทานต่อแคปไซซินมากขึ้น ร่างกายจะปรับตัวโดยการลดจำนวนตัวรับรส หรือลดความไวในการตอบสนองต่อสารเผ็ด แต่ถ้าหยุดกินเผ็ดไปนานๆ ตัวรับรสก็จะกลับมาไวเหมือนเดิม ทำให้รู้สึกเผ็ดได้ง่ายขึ้น

• สภาพแวดล้อมและอาหารการกินโดยรวม: อาหารที่คุณกินร่วมกับอาหารเผ็ดก็มีผล ตัวอย่างเช่น การกินนมหรือผลิตภัณฑ์จากนมจะช่วยลดความเผ็ดร้อนได้ หรือหากร่างกายขาดวิตามินบางชนิด ก็อาจทำให้ความรู้สึกรับรสเปลี่ยนแปลงไป

• การเปลี่ยนแปลงของร่างกายตามวัย: เมื่ออายุมากขึ้น การทำงานของระบบประสาทสัมผัส รวมถึงตัวรับรสอาจเปลี่ยนแปลงไป ทำให้ความสามารถในการรับรสโดยรวมลดลง รวมถึงความไวต่อความเผ็ดด้วย

• ปัญหาสุขภาพบางอย่าง: บางครั้งอาการกินเผ็ดไม่ได้ อาจเป็นสัญญาณของปัญหาสุขภาพบางอย่าง เช่น

  • โรคกรดไหลย้อน: กรดที่ไหลย้อนขึ้นมาจะทำให้เยื่อบุหลอดอาหารระคายเคือง ทำให้รู้สึกแสบร้อนเมื่อกินอาหารรสจัด
  • แผลในปาก: แผลในปากจะทำให้บริเวณนั้นไวต่อความรู้สึกมากขึ้น ทำให้รู้สึกเผ็ดกว่าปกติ
  • การเปลี่ยนแปลงฮอร์โมน: ในช่วงตั้งครรภ์หรือช่วงที่มีการเปลี่ยนแปลงฮอร์โมน ร่างกายอาจไวต่ออาหารบางชนิดมากขึ้น

ควรทำอย่างไรเมื่อกินเผ็ดไม่ได้เหมือนเดิม?

1. สังเกตตัวเอง: ลองสังเกตดูว่ามีปัจจัยใดที่เปลี่ยนแปลงไปในชีวิตประจำวัน เช่น การเปลี่ยนแปลงอาหาร สภาพแวดล้อม หรือสุขภาพ

2. ค่อยๆ ปรับตัว: หากต้องการกลับไปกินเผ็ดได้เหมือนเดิม ให้เริ่มจากอาหารรสอ่อนๆ แล้วค่อยๆ เพิ่มระดับความเผ็ดขึ้นทีละน้อย

3. เลือกกินอาหารที่ช่วยบรรเทาความเผ็ด: นม โยเกิร์ต หรือขนมปัง จะช่วยลดความเผ็ดร้อนได้

4. ปรึกษาแพทย์: หากอาการกินเผ็ดไม่ได้ ส่งผลกระทบต่อชีวิตประจำวัน หรือมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย ควรปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุและรับการรักษาที่เหมาะสม

อย่าเพิ่งสิ้นหวัง! การที่อยู่ดีๆ ก็กินเผ็ดไม่ได้ อาจเป็นสัญญาณว่าร่างกายกำลังบอกอะไรบางอย่าง การทำความเข้าใจปัจจัยที่เกี่ยวข้อง และปรับตัวอย่างเหมาะสม จะช่วยให้คุณกลับมา “ซี้” กับพริกได้อีกครั้ง หรืออย่างน้อยก็เข้าใจว่าทำไมลิ้นของคุณถึงเปลี่ยนไปนั่นเอง