จีซิกพีดี ห้ามกินยาอะไร

ชีวิตกับ G6PD: อาหารและยาที่ต้องระวังอย่างยิ่ง

ภาวะขาดเอนไซม์ G6PD (Glucose-6-Phosphate Dehydrogenase Deficiency) เป็นโรคทางพันธุกรรมที่พบได้บ่อยในกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ ทั่วโลก โรคนี้ส่งผลให้เซลล์เม็ดเลือดแดงมีความเปราะบางและเสี่ยงต่อการแตกง่ายเมื่อได้รับสารกระตุ้นบางชนิด การบริหารจัดการชีวิตกับ G6PD จึงต้องรอบคอบเป็นพิเศษ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการเลือกรับประทานอาหารและยา เพราะการเลือกที่ไม่เหมาะสมอาจนำไปสู่ภาวะโลหิตจางเฉียบพลันได้

หลายคนอาจเข้าใจผิดว่า G6PD ห้ามกินอะไรไปหมด ความจริงแล้ว ไม่ได้ห้ามกินทุกอย่าง แต่ต้องระมัดระวังเป็นพิเศษกับสารบางชนิดที่อาจกระตุ้นให้เกิดภาวะโลหิตจาง และสิ่งเหล่านั้นสามารถแบ่งออกเป็นสองกลุ่มหลักคือ อาหารและยา

อาหารที่ควรหลีกเลี่ยงหรือลดปริมาณ:

หลายชนิดอาจไม่เป็นที่รู้จักกันโดยทั่วไป อาหารที่มีสารออกซิไดซ์สูง อย่างเช่น ถั่วปากอ้า นับเป็นตัวกระตุ้นที่สำคัญ นอกจากนี้ ผลไม้บางชนิดที่มีสารออกฤทธิ์คล้ายคลึงกัน เช่น เชอร์รี่ และ บลูเบอร์รี่ ก็ควรระมัดระวัง รวมถึง โยเกิร์ต ที่มีส่วนผสมของถั่วหรือผลไม้เหล่านี้ ควรหลีกเลี่ยงหรือลดปริมาณลง โดยเฉพาะในช่วงที่มีอาการไม่สบายหรือร่างกายอ่อนแอ

ยาที่ต้องระมัดระวังเป็นอย่างยิ่ง:

กลุ่มยารักษาโรคหลายชนิดสามารถทำปฏิกิริยากับเอนไซม์ G6PD ได้ จึงควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนรับประทานยาเสมอ กลุ่มยาที่ควรระวังเป็นพิเศษ ได้แก่:

• NSAIDs (Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs): ยาต้านการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ เช่น ibuprofen, naproxen ควรหลีกเลี่ยงเว้นแต่จำเป็นอย่างยิ่งและต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์
• แอสไพริน: ควรหลีกเลี่ยงการใช้แอสไพรินเว้นแต่ได้รับคำแนะนำจากแพทย์โดยตรง
• ยาปฏิชีวนะบางชนิด: ยาปฏิชีวนะหลายชนิด โดยเฉพาะกลุ่ม sulfonamides และ nitrofurantoin อาจกระตุ้นให้เกิดภาวะโลหิตจางได้ จึงควรตรวจสอบกับแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้
• ยาต้านมาลาเรียบางชนิด: เช่น primaquine และ pamaquine เป็นที่รู้จักกันดีว่าสามารถทำปฏิกิริยากับ G6PD ได้ ควรหลีกเลี่ยงอย่างเคร่งครัดเว้นแต่จำเป็นอย่างยิ่งและได้รับการดูแลจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
• สารบางชนิดจากพืช: เช่น ลูกเหม็น ที่มักใช้ในยาสมุนไพรบางชนิด ก็ควรหลีกเลี่ยงเช่นกัน

ข้อควรระวังเพิ่มเติม:

ผู้ป่วย G6PD ควรแจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทุกครั้งเกี่ยวกับภาวะของตนก่อนรับประทานยา ไม่ว่าจะเป็นยาที่ซื้อเองจากร้านขายยา หรือยาที่ได้รับจากแพทย์ การสื่อสารที่ชัดเจนเป็นสิ่งสำคัญที่สุด เพื่อป้องกันความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะโลหิตจาง

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้เบื้องต้นเท่านั้น ไม่ใช่คำแนะนำทางการแพทย์ ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อรับคำแนะนำที่ถูกต้องและเหมาะสมกับสภาพร่างกายของแต่ละบุคคล การดูแลสุขภาพอย่างต่อเนื่องและการปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์เป็นสิ่งสำคัญที่สุดในการดำเนินชีวิตอย่างมีความสุขกับภาวะ G6PD