Wat valt er onder instrumentele ADL?

De onzichtbare steunpilaren van zelfredzaamheid: Instrumentele ADL’s nader bekeken

Zelfredzaamheid, een begrip dat vaak geassocieerd wordt met de basisbehoeften van eten, drinken en hygiëne (ADL’s of Activities of Daily Living), is veelomvattender dan het op het eerste gezicht lijkt. Naast deze fundamentele activiteiten, zijn er een reeks complexere handelingen die even essentieel zijn voor een onafhankelijk en volwaardig leven: de Instrumentele ADL’s (IADL’s). Deze ‘onzichtbare steunpilaren’ vormen de basis voor een succesvolle integratie in de maatschappij, met name voor ouderen.

Wat valt er dan precies onder deze IADL’s? In tegenstelling tot de basis-ADL’s, die vaak fysiek van aard zijn, vereisen IADL’s een hogere mate van cognitieve vaardigheden, planning en organisatievermogen. Hieronder een overzicht van enkele belangrijke IADL’s:

• Boodschappen doen: Dit omvat meer dan alleen het selecteren van producten. Het vereist planningsvermogen (wat moet er gekocht worden?), financiële beheersing (budgettering), fysieke mogelijkheden (tillen en dragen) en oriëntatievermogen (wegvinden in de winkel en naar huis).

• Koken en maaltijden bereiden: Meer dan alleen het opwarmen van een kant-en-klaarmaaltijd. Koken vereist planning, het kunnen lezen van recepten, het omgaan met kooktoestellen en –apparatuur, en de kennis van voedingsleer.

• Huishoudelijke taken: Schoonmaken, wassen, strijken en andere huishoudelijke taken. Dit vereist niet alleen fysieke capaciteit, maar ook planning en organisatorische vaardigheden.

• Financiën beheren: Betalen van rekeningen, het beheren van bankzaken, het begrijpen van financiële documenten. Dit vereist cognitieve vaardigheden en het vermogen om complexe informatie te verwerken.

• Medicatiebeheer: Het correct innemen van medicatie op de voorgeschreven tijden en doseringen. Dit vereist nauwkeurigheid, geheugen en organisatorische vaardigheden.

• Telefoneren: Het gebruik van de telefoon voor sociale contacten, het maken van afspraken of het oplossen van problemen. Dit lijkt eenvoudig, maar vereist cognitieve vaardigheden en handvaardigheid.

• Reizen en vervoer: Het plannen en uitvoeren van reizen, het gebruik van openbaar vervoer of een eigen auto. Dit vereist oriëntatievermogen, planningsvaardigheden en vaak ook fysieke mobiliteit.

Het succesvol uitvoeren van IADL’s is cruciaal voor een onafhankelijk en waardig leven. Moeilijkheden met IADL’s kunnen wijzen op achteruitgang in cognitieve of fysieke vaardigheden en kunnen een signaal zijn voor de noodzaak van ondersteuning. Deze ondersteuning kan variëren van hulp bij specifieke taken tot meer uitgebreide zorg. Het tijdig herkennen van problemen met IADL’s is daarom van essentieel belang om vroegtijdig passende interventies te kunnen bieden en de zelfredzaamheid zo lang mogelijk te behouden. Het is dan ook belangrijk om alert te zijn op veranderingen in het functioneren op dit gebied, zowel bij jezelf als bij anderen.