Kan je iemand ontslaan zonder waarschuwing?

Ontslag zonder waarschuwing: Wanneer is dat toegestaan?

Het idee dat een werkgever zomaar iemand kan ontslaan zonder waarschuwing, roept vaak vragen en onzekerheid op. In de meeste gevallen is het inderdaad zo dat een werkgever een werknemer eerst moet waarschuwen en gelegenheid moet geven om zijn of haar gedrag te verbeteren, voordat een ontslag kan volgen. Echter, er zijn uitzonderingen op deze regel. In bepaalde situaties mag een werkgever direct overgaan tot ontslag, zonder voorafgaande waarschuwing. Dit staat bekend als ontslag op staande voet.

Maar wanneer is zo’n ontslag op staande voet dan gerechtvaardigd? Het antwoord ligt in de ernst van de overtreding van de werknemer. De wet stelt hoge eisen aan een ontslag op staande voet. Het moet gaan om een zogenaamde “dringende reden” die het ontslag onmiddellijk rechtvaardigt. Denk hierbij aan situaties waarin het van een werkgever redelijkerwijs niet gevergd kan worden de arbeidsovereenkomst, zelfs voor de duur van de opzegtermijn, voort te zetten.

Voorbeelden van dringende redenen die een ontslag zonder waarschuwing kunnen rechtvaardigen zijn:

• Diefstal of verduistering: Het stelen van bedrijfseigendommen of geld, of het opzettelijk verduisteren van informatie, wordt als een ernstige vertrouwensbreuk beschouwd.
• Geweld op de werkvloer: Fysieke of verbale agressie, bedreigingen of intimidatie jegens collega’s of klanten.
• Werkweigering: Herhaaldelijk en opzettelijk weigeren om redelijke werkinstructies op te volgen.
• Bedrog en valsheid in geschrifte: Het vervalsen van documenten of het verstrekken van onjuiste informatie, bijvoorbeeld bij sollicitaties of onkostenvergoedingen.
• Ongeoorloofde concurrentie: Het in het geheim werken voor een concurrent tijdens de duur van het dienstverband.
• Ernstige plichtsverzuim: Het grovelijk en opzettelijk verwaarlozen van de werkzaamheden, met ernstige gevolgen voor het bedrijf.

Belangrijk om te onthouden:

• Directheid: Een ontslag op staande voet moet onverwijld worden gegeven, direct nadat de werkgever kennis heeft genomen van de dringende reden.
• Motivering: De werkgever moet de reden voor het ontslag op staande voet duidelijk en schriftelijk aan de werknemer mededelen.
• Bewijslast: De werkgever draagt de bewijslast dat er sprake is van een dringende reden die het ontslag rechtvaardigt.

Conclusie:

Hoewel het in de meeste gevallen verplicht is om een werknemer te waarschuwen en de kans te geven zijn of haar gedrag te verbeteren, zijn er situaties waarin een ontslag zonder waarschuwing is toegestaan. Dit is enkel mogelijk bij ernstige overtredingen die een “dringende reden” vormen, zoals diefstal, geweld, of andere grove schendingen van de arbeidsovereenkomst. De werkgever moet echter wel direct handelen, de reden duidelijk motiveren en kunnen bewijzen dat er daadwerkelijk sprake is van een dringende reden. In geval van twijfel is het altijd aan te raden om juridisch advies in te winnen.