Wat is de peildatum voor erfbelasting?

De Peildatum bij Erfbelasting: De Sterfdatum en Haar Uitzonderingen

De berekening van erfbelasting is een complex proces, en de basis daarvan vormt de peildatum. Deze peildatum is in de meeste gevallen simpelweg de sterfdatum van de erflater. Op deze dag wordt de waarde van alle bezittingen (de erfenis) vastgesteld, en op basis van deze waarde wordt de verschuldigde erfbelasting berekend. Dit betekent dat de waarde van bijvoorbeeld onroerend goed, aandelen en andere beleggingen op de sterfdatum bepalend is voor de hoogte van de belasting.

Het klinkt eenvoudig, maar de realiteit is vaak genuanceerder. De waardebepaling op de sterfdatum kan immers lastig zijn, zeker bij minder liquide activa. Daarnaast zijn er situaties die de ‘eenvoudige’ regel van de sterfdatum als peildatum doorbreken. Hieronder lichten we enkele uitzonderingen toe:

Situaties die de peildatum kunnen beïnvloeden:

• Schenkingen vlak voor overlijden: Heeft de erflater kort voor zijn of haar overlijden aanzienlijke schenkingen gedaan? Dan kan de Belastingdienst deze schenkingen als een constructie zien om erfbelasting te ontwijken. In dat geval kan de Belastingdienst de schenking alsnog aan de erfenis toevoegen, waardoor de erfbelasting berekend wordt over een hogere waarde. Dit wordt ook wel ‘constructieve schenking’ genoemd. De bewijslast om aan te tonen dat dit niet het geval is, rust op de erfgenamen. De Belastingdienst kijkt daarbij naar de reden van de schenking, de hoogte ervan in relatie tot het vermogen van de erflater en het tijdstip van de schenking ten opzichte van het overlijden.

• Waardeveranderingen na overlijden: Hoewel de waarde op de sterfdatum leidend is, kan de periode tussen overlijden en de uiteindelijke vaststelling van de erfbelasting waardeveranderingen met zich meebrengen. Bijvoorbeeld een sterk dalende huizenmarkt na het overlijden kan een lagere waarde opleveren dan op de sterfdatum zelf. Het is echter belangrijk te onthouden dat de waarde op de sterfdatum doorslaggevend blijft, tenzij er sprake is van uitzonderlijke omstandigheden.

• Niet-liquide activa: De waardering van bepaalde bezittingen, zoals kunst, antiek of een familiebedrijf, kan complex zijn. De erfgenamen moeten in overleg met de Belastingdienst een realistische waarde vaststellen. Dit proces kan tijdrovend zijn en deskundige hulp vereisen.

Conclusie:

De sterfdatum is de belangrijkste peildatum voor de berekening van erfbelasting. Echter, verschillende factoren, met name schenkingen vlak voor overlijden, kunnen de uiteindelijke berekening aanzienlijk beïnvloeden. Het is daarom sterk aan te raden om bij twijfel of complexe situaties professioneel advies in te winnen bij een belastingadviseur of notaris. Zij kunnen u helpen de waarde van de erfenis correct vast te stellen en de mogelijke impact van de verschillende regelgeving op uw situatie te beoordelen.