Wat valt onder medische fouten?

Medische fouten: Een complexe blik op zorgvuldigheid en patiëntenrechten

Een medische fout, een term die vaak angst en verwarring oproept, omvat meer dan enkel een operatie die verkeerd gaat. Het is een complex veld dat draait om de zorgvuldigheid van medische handelingen en de rechten van de patiënt. Simpel gezegd, een medische fout ontstaat wanneer een zorgverlener niet de vereiste professionele standaard haalt en dit resulteert in schade of nadeel voor de patiënt. Deze schade kan variëren van tijdelijk ongemak tot levenslang letsel, en in het ergste geval zelfs overlijden.

De kern van een medische fout ligt in de onzorgvuldigheid van de medische handeling. Maar wat betekent dat precies? Het gaat om het afwijken van de professionele standaard die van een redelijk bekwame en zorgvuldige zorgverlener in dezelfde situatie verwacht mag worden. Deze standaard is niet in steen gebeiteld; het wordt bepaald door de gangbare praktijk binnen een bepaald specialisme, de beschikbare kennis en de geldende richtlijnen. Een arts die bijvoorbeeld een diagnose mist die een collega met dezelfde expertise wel zou stellen, kan zich schuldig maken aan een medische fout.

Meer dan alleen de mislukte operatie:

Het begrip medische fout is breder dan men vaak denkt. Het omvat verschillende soorten situaties:

• Diagnostische fouten: Het missen van een diagnose, een verkeerde diagnose stellen of het onnodig uitstellen van een diagnose. Dit kan leiden tot een vertraging in de juiste behandeling en daardoor de kans op herstel verminderen.
• Behandelingsfouten: Fouten tijdens een operatie, het verkeerd toedienen van medicatie, het voorschrijven van de verkeerde dosis, of het nalaten van de benodigde nazorg.
• Medicatiefouten: Verkeerde medicatie, verkeerde dosering, verkeerde toedieningswijze of interacties met andere medicijnen die over het hoofd worden gezien.
• Fouten in de communicatie: Onvoldoende informatievoorziening aan de patiënt over de behandeling, de risico’s en de alternatieven. Dit kan leiden tot een gebrek aan informed consent, waarbij de patiënt niet voldoende geïnformeerd toestemming heeft gegeven voor een behandeling.
• Systeemfouten: Fouten die voortkomen uit gebreken in de organisatie of de procedures van een zorginstelling, zoals onvoldoende personeel, slechte communicatie tussen zorgverleners of falende apparatuur.

Schending van patiëntenrechten:

Naast onzorgvuldige handelingen vallen ook ernstige schendingen van patiëntenrechten onder de definitie van een medische fout. Denk hierbij aan:

• Schending van het recht op privacy: Het delen van medische informatie zonder toestemming van de patiënt.
• Schending van het recht op zelfbeschikking: Het uitvoeren van een behandeling zonder de toestemming van de patiënt (tenzij er sprake is van een noodsituatie en de patiënt niet in staat is om zelf te beslissen).
• Schending van het recht op informatie: Het onthouden van essentiële informatie over de diagnose, behandeling en mogelijke risico’s.

De professionele standaard als meetlat:

De cruciale vraag bij het beoordelen van een mogelijke medische fout is altijd: heeft de zorgverlener gehandeld volgens de professionele standaard? Dit wordt beoordeeld door experts in hetzelfde vakgebied. Zij kijken naar wat een redelijk bekwame en zorgvuldige collega in dezelfde situatie zou hebben gedaan. Dit maakt het proces complex en vereist vaak de inzet van onafhankelijke medische experts.

Tot slot:

Een medische fout is een ernstige zaak met potentieel verwoestende gevolgen. Het is belangrijk dat patiënten zich bewust zijn van hun rechten en de mogelijkheid hebben om een vermoeden van een medische fout te laten onderzoeken. Transparantie en open communicatie binnen de zorgsector zijn essentieel om van fouten te leren en de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Het uiteindelijke doel is om de kans op medische fouten te minimaliseren en de veiligheid van de patiënt te waarborgen.