กรดเกินในกระเพาะเกิดจากอะไร

ภาวะกรดเกินในกระเพาะ: มารู้จักสาเหตุที่ซ่อนเร้น

อาการแสบร้อนกลางอกหรือที่รู้จักกันในชื่อ “กรดไหลย้อน” เป็นปัญหาสุขภาพที่พบได้บ่อย แม้ว่าหลายคนจะเข้าใจว่าเกิดจากกรดในกระเพาะมากเกินไป แต่ความจริงแล้ว “ภาวะกรดเกินในกระเพาะ” นั้นเป็นเรื่องซับซ้อนกว่านั้น ไม่ได้หมายความว่ากระเพาะผลิตกรดมากเกินไปเสมอไป แต่เกิดจากความไม่สมดุลของระบบย่อยอาหารหลายปัจจัยร่วมกัน วันนี้เราจะมาทำความเข้าใจสาเหตุที่แท้จริงของภาวะกรดเกินในกระเพาะอาหารกัน

1. การทำงานของกล้ามเนื้อหูรูดกระเพาะอาหาร (Lower Esophageal Sphincter – LES): กล้ามเนื้อหูรูดนี้ทำหน้าที่เป็นประตูระหว่างกระเพาะอาหารและหลอดอาหาร หากกล้ามเนื้อส่วนนี้ทำงานผิดปกติ เช่น อ่อนแรงหรือคลายตัวบ่อยเกินไป กรดจากกระเพาะอาหารก็จะไหลย้อนกลับขึ้นมาในหลอดอาหาร ทำให้เกิดอาการแสบร้อน ภาวะนี้ไม่จำเป็นต้องเกิดจากการผลิตกรดมากเกินไป แต่เป็นเพราะการควบคุมการไหลเวียนของกรดผิดปกติ ปัจจัยหลายอย่างสามารถทำให้กล้ามเนื้อ LES อ่อนแรงได้ เช่น การสูบบุหรี่ การดื่มแอลกอฮอล์ และการตั้งครรภ์

2. ความเครียด: ความเครียดเรื้อรังเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อระบบย่อยอาหาร ความเครียดจะกระตุ้นการหลั่งกรดในกระเพาะมากขึ้น และอาจทำให้กล้ามเนื้อ LES ทำงานผิดปกติ ส่งผลให้เกิดอาการกรดไหลย้อนได้

3. การรับประทานอาหาร: การเลือกอาหารก็มีส่วนสำคัญ อาหารที่มีฤทธิ์เป็นกรดสูง อาหารรสเผ็ดจัด อาหารที่มีไขมันสูง ช็อกโกแลต เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ กาแฟ และอาหารที่มีส่วนผสมของมินต์ ล้วนแล้วแต่กระตุ้นการหลั่งกรดและทำให้กล้ามเนื้อ LES คลายตัวได้ง่ายขึ้น

4. ยาบางชนิด: ยาบางชนิดเช่น ยาแก้ปวด NSAIDs (Nonsteroidal anti-inflammatory drugs) เช่น ibuprofen และ naproxen สามารถระคายเคืองเยื่อบุกระเพาะอาหารและเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดกรดไหลย้อนได้ รวมถึงยาบางชนิดที่ใช้รักษาโรคอื่นๆ ก็อาจมีผลข้างเคียงต่อระบบย่อยอาหารเช่นกัน

5. การติดเชื้อ Helicobacter pylori: เชื้อแบคทีเรีย Helicobacter pylori เป็นสาเหตุหลักของแผลในกระเพาะอาหารและแผลในลำไส้เล็กส่วนต้น การติดเชื้อนี้สามารถเพิ่มการหลั่งกรดในกระเพาะและทำให้เกิดการอักเสบได้ แต่การติดเชื้อนี้ไม่ได้ทำให้เกิดกรดเกินในกระเพาะเสมอไป

6. โรคทางระบบอื่นๆ: บางครั้งอาการกรดไหลย้อนอาจเป็นอาการแสดงของโรคอื่นๆ เช่น โรคเกี่ยวกับกระเพาะอาหาร โรคเกี่ยวกับหลอดอาหาร หรือโรคเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ จึงควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียด

ภาวะกรดเกินในกระเพาะอาหารไม่ใช่เรื่องเล็กน้อย หากมีอาการแสบร้อนกลางอกบ่อยครั้ง ควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริงและรับการรักษาที่เหมาะสม การรักษาจะแตกต่างกันไปตามสาเหตุและความรุนแรงของอาการ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกิน การจัดการความเครียด และการใช้ยารักษาตามคำแนะนำของแพทย์ ล้วนแล้วแต่มีความสำคัญในการบรรเทาอาการและป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นได้ในอนาคต