เคาะปอดจะได้ยินเสียงอะไร

เสียงจากการเคาะปอด: บอกเล่าเรื่องราวภายในทรวงอก

การเคาะตรวจปอด (Percussion) เป็นเทคนิคการตรวจทางการแพทย์ที่แพทย์ใช้ฟังเสียงที่เกิดขึ้นเมื่อเคาะเบาๆ บริเวณทรวงอก เสียงที่ได้ยินนั้นไม่ได้เป็นเพียงเสียงเคาะธรรมดา แต่เป็นเสียงสะท้อนที่ให้ข้อมูลอันมีค่าเกี่ยวกับสภาพของปอดและเนื้อเยื่อโดยรอบ การตีความเสียงเหล่านี้ต้องการประสบการณ์และความชำนาญอย่างสูง แต่เราสามารถเข้าใจพื้นฐานเบื้องต้นเกี่ยวกับเสียงที่อาจได้ยินได้

เสียงปกติที่ได้ยินจากการเคาะปอดบริเวณที่มีเนื้อปอดปกติจะเรียกว่า เสียงเรโซแนนซ์ (Resonance) เป็นเสียงโปร่ง ค่อนข้างดัง และมีความก้องเล็กน้อย คล้ายกับเสียงที่ได้ยินเมื่อเคาะกล่องไม้ที่ว่างเปล่า เสียงนี้เกิดจากการสั่นสะเทือนของอากาศภายในถุงลมปอด (Alveoli) ซึ่งมีลักษณะยืดหยุ่นและอ่อนนุ่ม

อย่างไรก็ตาม หากพบความผิดปกติภายในปอดหรือบริเวณใกล้เคียง เสียงที่ได้ยินจะเปลี่ยนไป ซึ่งอาจบ่งชี้ถึงปัญหาสุขภาพได้หลายอย่าง เช่น

• เสียงทื่อ (Dullness): เสียงนี้จะทึบ เบา และสั้นกว่าเสียงเรโซแนนซ์ มักพบในกรณีที่มีของเหลวสะสมในปอด (เช่น ปอดบวม น้ำท่วมปอด) มีก้อนเนื้อในปอด (เช่น เนื้องอก) หรือมีการรวมตัวของเนื้อเยื่อปอด (เช่น ปอดอักเสบในระยะรุนแรง) การมีของแข็งหรือของเหลวแทนที่เนื้อปอดปกติจะทำให้คลื่นเสียงไม่สามารถเดินทางผ่านได้อย่างอิสระ จึงส่งผลให้ได้ยินเสียงทื่อ

• เสียงไฮเปอร์เรโซแนนซ์ (Hyperresonance): ตรงกันข้ามกับเสียงทื่อ เสียงไฮเปอร์เรโซแนนซ์นั้นโปร่งและดังกว่าเสียงเรโซแนนซ์ปกติ มักพบในผู้ป่วยที่มีปริมาณอากาศในปอดมากเกินไป เช่น โรคปอดลมพิษ หรือในกรณีที่ปอดมีการขยายตัวมากผิดปกติ

• เสียงหืน (Crackles หรือ Rales): เสียงนี้ไม่ใช่เสียงที่ได้จากการเคาะโดยตรง แต่เป็นเสียงที่ได้ยินจากการฟังด้วยหูฟัง (Auscultation) หลังจากการเคาะปอด เป็นเสียงที่เกิดจากการเคลื่อนไหวของของเหลวหรือเสมหะในหลอดลมเล็กๆ มักพบในผู้ป่วยที่มีการติดเชื้อทางเดินหายใจ หรือโรคปอดอื่นๆ แม้เสียงหืนจะไม่ใช่เสียงที่ได้จากการเคาะโดยตรง แต่การเคาะปอดช่วยให้แพทย์กำหนดตำแหน่งที่ได้ยินเสียงหืนได้แม่นยำขึ้น

จำไว้เสมอว่า การตีความเสียงที่ได้จากการเคาะปอดนั้นซับซ้อนและต้องอาศัยประสบการณ์ของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ การได้ยินเสียงผิดปกติจากการเคาะปอดไม่ใช่การวินิจฉัยโรค แต่เป็นเพียงสัญญาณที่บ่งชี้ถึงความผิดปกติที่อาจเกิดขึ้น ดังนั้น หากคุณมีข้อสงสัยเกี่ยวกับสุขภาพปอด ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยและการรักษาที่ถูกต้อง อย่าพยายามวินิจฉัยโรคด้วยตัวเอง เพราะอาจนำไปสู่ความเข้าใจผิดและการรักษาที่ล่าช้าได้