เวลาลุกขึ้นแล้วหน้ามืด เป็นเพราะอะไร

เวลาลุกขึ้นแล้วหน้ามืด… อาการที่ไม่ควรมองข้าม

อาการหน้ามืดหลังลุกขึ้นยืน เป็นประสบการณ์ที่หลายคนเคยพบเจอ บางครั้งอาจเป็นเพียงอาการชั่วคราวที่หายไปเอง แต่บางครั้งก็อาจเป็นสัญญาณเตือนของปัญหาสุขภาพที่ร้ายแรงได้ การทำความเข้าใจสาเหตุที่อยู่เบื้องหลังอาการนี้ จึงเป็นเรื่องสำคัญยิ่งในการดูแลสุขภาพของเรา

อาการหน้ามืดหลังลุกขึ้นยืน หรือที่แพทย์เรียกว่า Postural Hypotension นั้น เกิดจากการที่ความดันโลหิตลดลงอย่างฉับพลันเมื่อเปลี่ยนท่าจากนั่งหรือนอนไปเป็นยืน ส่งผลให้สมองได้รับเลือดไปเลี้ยงไม่เพียงพอ จึงทำให้เกิดอาการหน้ามืด วิงเวียนศีรษะ คลื่นไส้ และอาจถึงขั้นหมดสติได้

สาเหตุของอาการหน้ามืดหลังลุกขึ้นยืนนั้นมีความหลากหลาย และไม่ได้จำกัดอยู่เพียงแค่ความดันโลหิตต่ำเท่านั้น สาเหตุที่พบบ่อย ได้แก่:

• ความดันโลหิตต่ำ (Hypotension): เป็นสาเหตุหลัก ความดันโลหิตต่ำอาจเกิดจากหลายปัจจัย เช่น การขาดน้ำ การทานยาบางชนิด (เช่น ยาลดความดันโลหิต ยาระบาย) การอดอาหาร ภาวะขาดวิตามิน หรือโรคบางชนิด เมื่อลุกขึ้นยืน ระบบไหลเวียนเลือดอาจปรับตัวไม่ทัน ทำให้ความดันโลหิตตกอย่างรวดเร็ว

• ภาวะขาดน้ำ (Dehydration): เมื่อร่างกายขาดน้ำ ปริมาณเลือดจะลดลง ทำให้ความดันโลหิตลดลงตามไปด้วย ส่งผลให้เกิดอาการหน้ามืดเมื่อเปลี่ยนท่าทาง

• โรคเบาหวาน: ผู้ป่วยโรคเบาหวานอาจมีอาการหน้ามืดหลังลุกขึ้นยืนได้ เนื่องจากเส้นเลือดและระบบประสาทถูกทำลาย ส่งผลต่อการควบคุมความดันโลหิต

• โรคหัวใจและหลอดเลือด: โรคหัวใจและหลอดเลือดบางชนิด เช่น ภาวะหัวใจล้มเหลว สามารถทำให้เกิดอาการหน้ามืดหลังลุกขึ้นยืนได้

• การใช้ยาบางชนิด: ยารักษาโรคบางชนิด เช่น ยาลดความดันโลหิต ยาขับปัสสาวะ สามารถทำให้ความดันโลหิตลดลงและเพิ่มความเสี่ยงต่ออาการหน้ามืดได้

• ภาวะโลหิตจาง (Anemia): การขาดธาตุเหล็กหรือวิตามินบี 12 ทำให้ร่างกายสร้างเม็ดเลือดแดงได้น้อยลง ส่งผลให้เลือดไปเลี้ยงสมองไม่เพียงพอ

• การยืนอยู่นานๆ: การยืนอยู่นานๆโดยไม่ขยับตัว อาจทำให้เลือดคั่งที่ขา และเมื่อลุกขึ้นยืนอาจเกิดอาการหน้ามืดได้

เมื่อใดควรพบแพทย์?

หากคุณมีอาการหน้ามืดหลังลุกขึ้นยืนบ่อยครั้ง หรือมีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น เวียนศีรษะอย่างรุนแรง คลื่นไส้อาเจียน หมดสติ ควรไปพบแพทย์ทันที เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยหาสาเหตุที่แท้จริงและรับการรักษาที่เหมาะสม การปล่อยปละละเลยอาการนี้ อาจทำให้เกิดอันตรายร้ายแรงได้ เช่น การล้ม การบาดเจ็บ หรือแม้กระทั่งเสียชีวิต

การป้องกันที่ดีที่สุดคือการดื่มน้ำให้เพียงพอ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ และออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ หากมีโรคประจำตัว ควรควบคุมโรคให้ดี และปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด การดูแลสุขภาพอย่างสม่ำเสมอจะช่วยลดความเสี่ยงต่ออาการหน้ามืดหลังลุกขึ้นยืนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้ทั่วไปเท่านั้น ไม่สามารถใช้แทนคำแนะนำจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ หากมีข้อสงสัยหรือกังวลเกี่ยวกับสุขภาพ ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพเสมอ