Bilirubin สูงทําให้เกิดอะไร

บิลิรูบินสูง: ภัยเงียบที่ต้องใส่ใจ สัญญาณเตือนและผลกระทบต่อสุขภาพ

บิลิรูบิน (Bilirubin) คือสารสีเหลืองที่เกิดจากการสลายตัวของเม็ดเลือดแดงที่หมดอายุขัย ซึ่งโดยปกติแล้ว ตับจะเป็นผู้ทำหน้าที่กำจัดบิลิรูบินออกจากร่างกายผ่านทางน้ำดีและอุจจาระ แต่เมื่อใดที่ระดับบิลิรูบินในเลือดสูงขึ้นผิดปกติ นั่นอาจเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงปัญหาบางอย่างที่ควรได้รับการตรวจวินิจฉัยและแก้ไขอย่างทันท่วงที

บทความนี้จะพาคุณไปเจาะลึกถึงผลกระทบและสัญญาณเตือนของภาวะบิลิรูบินสูง เพื่อให้คุณเข้าใจและตระหนักถึงความสำคัญของการดูแลสุขภาพอย่างสม่ำเสมอ

ผลกระทบของบิลิรูบินสูงต่อร่างกาย

ระดับบิลิรูบินที่สูงเกินไปในเลือด อาจนำไปสู่ผลกระทบต่อร่างกายได้หลายประการ ขึ้นอยู่กับระดับความรุนแรงและสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะดังกล่าว:

• ดีซ่าน (Jaundice): นี่คืออาการที่เห็นได้ชัดเจนที่สุดของภาวะบิลิรูบินสูง ผิวหนังและตาขาวจะมีสีเหลืองอย่างเห็นได้ชัด ซึ่งเกิดจากการสะสมของบิลิรูบินในเนื้อเยื่อต่างๆ ของร่างกาย
• อาการคัน: บิลิรูบินที่สะสมอยู่ใต้ผิวหนัง อาจทำให้เกิดอาการคันตามผิวหนัง ซึ่งอาจรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน
• ปัสสาวะสีเข้ม: เมื่อไตพยายามขับบิลิรูบินส่วนเกินออกมา ปัสสาวะจะมีสีเข้มขึ้นผิดปกติ
• อุจจาระสีซีด: เนื่องจากบิลิรูบินเป็นส่วนประกอบที่ทำให้อุจจาระมีสีน้ำตาล หากมีการอุดตันในระบบทางเดินน้ำดี หรือตับไม่สามารถกำจัดบิลิรูบินได้ตามปกติ อุจจาระอาจมีสีซีดหรือสีคล้ายดิน
• ความเหนื่อยล้าและอ่อนเพลีย: ภาวะบิลิรูบินสูงอาจส่งผลกระทบต่อการทำงานของตับ ทำให้ร่างกายรู้สึกเหนื่อยล้าและอ่อนเพลียได้ง่าย
• ความเสียหายต่อสมอง (ในทารกแรกเกิด): ในทารกแรกเกิด ภาวะบิลิรูบินสูงที่ไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที อาจนำไปสู่ความเสียหายต่อสมองอย่างถาวร ซึ่งเรียกว่า “Kernicterus” ซึ่งเป็นภาวะที่ร้ายแรงและอาจส่งผลต่อพัฒนาการของเด็กในระยะยาว

สัญญาณเตือนที่ควรใส่ใจ

นอกเหนือจากอาการดีซ่านที่สังเกตได้ง่ายแล้ว ยังมีสัญญาณเตือนอื่นๆ ที่อาจบ่งชี้ถึงภาวะบิลิรูบินสูง:

• ปวดท้องด้านขวาบน: อาจเป็นสัญญาณของปัญหาที่ตับหรือถุงน้ำดี
• คลื่นไส้ อาเจียน หรือเบื่ออาหาร: อาการเหล่านี้อาจเกี่ยวข้องกับปัญหาการทำงานของตับ
• ท้องเสีย: อาจเป็นผลมาจากการอุดตันของท่อน้ำดี
• ปัสสาวะสีเข้มและอุจจาระสีซีด: ดังที่กล่าวไว้ข้างต้น
• อาการคันตามผิวหนัง: โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากไม่มีสาเหตุที่ชัดเจน
• บวมที่ขาหรือข้อเท้า: อาจเป็นสัญญาณของโรคตับเรื้อรัง

สาเหตุของบิลิรูบินสูงที่พบบ่อย

• โรคตับ: เช่น ตับอักเสบ ตับแข็ง หรือมะเร็งตับ ซึ่งขัดขวางความสามารถของตับในการกำจัดบิลิรูบิน
• โรคทางเดินน้ำดี: เช่น นิ่วในถุงน้ำดี หรือการอุดตันของท่อน้ำดี ซึ่งขัดขวางการไหลของน้ำดีและบิลิรูบิน
• โรคโลหิตจางฮีโมไลติก: เป็นภาวะที่เม็ดเลือดแดงถูกทำลายเร็วกว่าปกติ ทำให้ตับทำงานหนักขึ้นในการกำจัดบิลิรูบิน
• ยาบางชนิด: ยาบางชนิดอาจส่งผลกระทบต่อการทำงานของตับและทำให้ระดับบิลิรูบินสูงขึ้น
• กลุ่มอาการกิลเบิร์ต (Gilbert’s Syndrome): เป็นภาวะทางพันธุกรรมที่ทำให้ตับไม่สามารถกำจัดบิลิรูบินได้อย่างมีประสิทธิภาพ

สิ่งที่ควรทำเมื่อสงสัยว่ามีภาวะบิลิรูบินสูง

หากคุณสังเกตเห็นอาการผิดปกติใดๆ ที่กล่าวมาข้างต้น ควรปรึกษาแพทย์เพื่อทำการตรวจวินิจฉัยหาสาเหตุที่แท้จริง การวินิจฉัยมักจะเกี่ยวข้องกับการตรวจเลือดเพื่อวัดระดับบิลิรูบินและค่าการทำงานของตับอื่นๆ รวมทั้งอาจมีการตรวจเพิ่มเติม เช่น การอัลตราซาวนด์ หรือการสแกน CT เพื่อตรวจสอบตับและทางเดินน้ำดี

การรักษาภาวะบิลิรูบินสูง

การรักษาภาวะบิลิรูบินสูงจะขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะดังกล่าว หากเกิดจากโรคตับ อาจต้องรักษาโรคตับโดยตรง หากเกิดจากการอุดตันของท่อน้ำดี อาจต้องผ่าตัดเพื่อนำสิ่งอุดตันออก หากเกิดจากยาบางชนิด อาจต้องหยุดใช้ยาเหล่านั้น

บทสรุป

ภาวะบิลิรูบินสูงเป็นภาวะที่ควรให้ความสนใจและไม่ควรละเลย เพราะอาจเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงปัญหาสุขภาพที่ร้ายแรงได้ การสังเกตอาการผิดปกติของร่างกายอย่างสม่ำเสมอ และการเข้ารับการตรวจสุขภาพเป็นประจำ จะช่วยให้คุณสามารถตรวจพบและรักษาภาวะบิลิรูบินสูงได้อย่างทันท่วงที เพื่อป้องกันผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นต่อสุขภาพในระยะยาว