Phân tích bài thơ Qua Đèo Ngang

Bài thơ Qua đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan là một trong những bài thơ hay nhất viết về cảnh thiên nhiên và tâm trạng của người lữ khách trên đường đi xa. Bài thơ được sáng tác khi bà đang trên đường vào Phú Xuân để nhận chức Cai đội.

Phân tích bài thơ Qua Đèo Ngang

Phân tích bài thơ Qua Đèo Ngang

Hai câu thơ đầu của bài thơ đã vẽ lên một bức tranh thiên nhiên hùng vĩ và tráng lệ:

Bước tới đèo Ngang bóng xế tà

Cỏ cây chen đá, lá chen hoa

Đèo Ngang là một con đèo lớn nằm giữa hai tỉnh Quảng Bình và Hà Tĩnh. Buổi chiều tà, khi ánh hoàng hôn bắt đầu buông xuống, khung cảnh thiên nhiên ở đây trở nên vô cùng thơ mộng và trữ tình. Cỏ cây, hoa lá mọc chen chúc bên nhau, tạo nên một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp nhưng cũng đầy hoang sơ, heo hút.

Hai từ láy “chen” được sử dụng liên tiếp đã nhấn mạnh sự đan xen, quấn quýt của cỏ cây, hoa lá. Điều này không chỉ tạo nên một bức tranh thiên nhiên sinh động mà còn gợi lên sự sống mãnh liệt của cỏ cây, hoa lá nơi đây.

Đèo Ngang Quảng Bình

Cổng trời Hoành Sơn Quan trên đỉnh Đèo Ngang Quảng Bình

Tuy nhiên, bên cạnh vẻ đẹp hùng vĩ và tráng lệ ấy, bức tranh thiên nhiên ở đèo Ngang cũng mang một nét buồn man mác. Điều này được thể hiện qua hai từ “bóng xế tà” và “chen”.

Từ “bóng xế tà” gợi lên thời gian chiều tà, lúc hoàng hôn buông xuống. Đây là thời gian của sự kết thúc, của sự tàn lụi. Điều này gợi lên trong lòng người đọc một cảm giác buồn bã, tiếc nuối.

Từ “chen” cũng gợi lên sự chen chúc, chật chội. Điều này gợi lên một cảm giác cô đơn, lạc lõng trong lòng người lữ khách.

Hai câu thơ tiếp theo của bài thơ đã khắc họa hình ảnh con người nơi đây:

Lom khom dưới núi, tiều vài chú

Lác đác bên sông, chợ mấy nhà

Hình ảnh những người tiều phu lom khom gánh củi dưới núi gợi lên sự vất vả, lam lũ của con người nơi đây. Hình ảnh những ngôi chợ lác đác ven sông gợi lên sự hoang sơ, vắng vẻ của vùng đất này.

Hai câu thơ cuối của bài thơ đã thể hiện nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương của người lữ khách:

Nhớ nước đau lòng con quốc quốc

Thương nhà mỏi miệng cái gia gia

Hai tiếng “nước” và “nhà” được lặp lại trong hai câu thơ đã nhấn mạnh nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương của người lữ khách. Tiếng kêu “quốc quốc” của chim quốc và tiếng kêu “gia gia” của chim gia gia đã gợi lên nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương của người lữ khách một cách sâu sắc.

Bài thơ Qua đèo Ngang là một bài thơ hay và giàu cảm xúc. Bài thơ đã thể hiện được vẻ đẹp hùng vĩ, tráng lệ nhưng cũng đầy hoang sơ, heo hút của thiên nhiên đèo Ngang. Bên cạnh đó, bài thơ cũng thể hiện được nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương của người lữ khách.

Bài thơ được viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật, có bố cục chặt chẽ, logic. Ngôn ngữ của bài thơ giản dị, trong sáng nhưng vẫn mang đậm chất trữ tình.

Bài thơ Qua đèo Ngang đã góp phần làm phong phú thêm cho nền thi ca Việt Nam. Bài thơ đã được nhiều người yêu thích và truyền tụng trong dân gian.Phân tích bài thơ Qua đèo Ngang ngắn gọn nhất